Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 40, Number 2, 1 February 2023 — “'A'ohe Hana Nui ke Alu 'ia” E Alu Kākou i ke Kikokiko i nā Leo Mānaleo Hawai'i Crowdsourcing of Native Speaker Transcriptions [ARTICLE+ILLUSTRATION]

“'A'ohe Hana Nui ke Alu 'ia” E Alu Kākou i ke Kikokiko i nā Leo Mānaleo Hawai'i Crowdsourcing of Native Speaker Transcriptions

Na Bruce Torres Fischer, Ka'awaloa Kaua'ula, a me Larry Kimura

Wahi a kahiko, "'A'ohe hana nui ke alu 'ia." Ma ke kaha pūnaewele 'o Ulukau e waiho 'ia nei he 'ohina pūnaewele i kapa 'ia kona inoa 'o Kani'āina: Voices of the Land, kahi ho'i e mālama 'ia nei nā leo a wikiō nona ka 'ike a mo'olelo o ko Hawai'i mau mānaleo olelo Hawai'i hope loa. 'O ka pahu hopu nui a Kani'āina, 'o ia ho'i kēia: He ho'olaha a ho'olako aku i ua mau leo a wikiō nei no ka lehulehu e moni aku i ia 'ike a nā kūpuna i ho'opāhola maila i mua o kākou, i kahua ho'i no ka olelo Hawai'i, nā 'ohana, nā haumāna, a me nā kumu o nei pae aina e noke nei e hō'eu'eu i ke ola o ka olelo o ka aina. 'O ka polokalamu lēkiō 'o Ka leo Hawai'i kekahi 'ohina nui loa o Kani'āina i piha i ka 500 a 'oi hola o nā nīnauele mānaleo a me nā mea kelepona o ua polokolamu lēkiō nei, i ho'olele 'ia ho'i ma KCCN mai ka 1972 a i ka 1988. Eia ke ho'olaha aku nei 'o Kani aina i kekahi māhele hou na ka lehulehu o kekahi mau pae mākau olelo Hawai'i e ho'ohana aku ma www.ulukau.org/kaniaina, i kōkua ho'i paha 'oukou ma ka ho'olohe a palapala 'ana aku i ka leo mānaleo Hawai'i ma nā polokalamu 'o Ka Leo Hawai'i, ma ua hana nei ho'i he alu kikoleo. Ma o ke alu

'ana ma nei hana e kāko'o a e hō'eleu a'e ai i ka noi'i nowelo 'ike waiwai e ho'opōmaika'i 'ia ai ho'i ko kākou mākau lohe a palapala leo 'ana aku i nā olelo makamae mānaleo. E alu mai! E komo like kākou i ke kikokiko 'ana i ka leo mānaleo! E nā hoa make'e olelo Hawai'i, nā haumāna, a me nā kumu, e komo like kākou ma ia hana he alu kikoleo. He hana none nō paha ia, 'o ka ho'oikaika like 'ana na'e i kā kākou olelo Hawai'i ka hua e ho'omanawanui a'e ai kākou! Ua ho'opa'a palapala a wikiō 'ia nā 'ōkuhi no ke alu kikoleo 'ana ma www.ulukau.org/kaniaina ke kipa aku i ka paena pūnaewele nona nā polokolamu Ka Leo Hawai'i. E lilo 'o 'oe he mea palapala leo! ■

According to the olelo no'eau Mary Kawena Pukui documented in her book 'Ōlelo No'eau: Hawaiian Proverbs & Sayings, "'A'ohe hana nui ke alu 'ia." "No task is too big when done together by all." The Kani aina: Voices of the Land digital library on Ulukau is home to hundreds of hours of audio and video material containing the voices, stories, and immeasurable 'ike of Hawai'i's mānaleo (native speakers) at www.ulukau.org/kaniaina. The main objective of Kani'āina is to make this 'ike available and freely accessible online to the puhlie so that the gift these kūpuna left behind ean continue giving to families, learners, and teachers working to invigorate olelo Hawai'i throughout the pae aina. One of the largest Kani'āina collections containing just over 500 hours is the radio program Ka Leo Hawai'i, whieh was broadcast on KCCN from 1972 to 1988 with interviews of mainly Native Hawaiian speaking elders and phone calls from listeners. We are excited to announee that a new crowdsourcing component is available to the puhlie at www.ulukau.org/kaniaina that allnws speakers of olelo Hawai'i to participate in

listening and typing out transcriptions of Ka Leo Hawai'i episodes. These eommu-nity-produced transcriptions will greatly enhanee the searchability and general accessibility of these radio programs for listeners from all backgrounds, while also serving as an instructional tool for building transcription skills of hundreds of Hawaiian language learners. E alu mai! Let's all work together! We hope that everyone passionate about the Hawaiian language, including students, teachers, and all hoa olelo Hawai'i will participate in this effort by the eommunity, for the community. Transcribing is no easy task and requires work and dedication, but the reward is that we will all strengthen our Hawaiian language together. Instructions in written and video format are posted online at www.ulukau. org/kaniaina when you navigate to the Ka Leo Hawai'i collection page. Become a transcriber today! ■

Loihape 'elua limahana haumōna o Kani'ōina i ka palapala leo. Kani'Oina student staff members review a transcription. - (ourtesy Photo