Ka Loea Kalaiaina, Volume II, Number 13, 26 March 1898 — KA HOOULU LAHUI [ARTICLE]

KA HOOULU LAHUI

Na Ka Hua Kupono Ā'a kahua o neia ha,nt O ka ninau Hooulu Lftbui. H« manao nui e pili ann i ke ola o k( ohana a pau ma ko Hawaii Paenina be kumu houlaupai a hookawuwo i hoolaha, « hoopiha i ka aina mai c a o. Ho niuau kahiko nokeia i noo % nooiaeka poe naauao; oiai o omi mau ana ka lahui niamuli o ka nmke ana, ame na ma’ilelo, o laa ka mu’i Lepera, a mau ma’i ino e fte. Nolaila, ua hookahna na Moi o kako'u i kumu hooulu Lahui. a ua hoonohoia i Buro Hoopaelimahana, u oia hoi na lahui Aaia, Europa a me Poluneaia luma. A ua lawe ia iuai na lahui o waho mai, a eia kc noho pu nei me ka lahui kumu o ka aiua. Malia jmha ua iko ke aupuni, o ka hooulu Lahui o waho mai, he kumu kupono ia e paa ai ka noho Kuokoa oke Aupuni Hawaii. A ina e emi ibo ka huina lahui malalo o 400,000, ua raaopoi>o loa ua pau ka noho kuokoa ana o keia lahui; e waiho no ia hana na ke aupuni. O ka'u wnle no i makemnko ai e waiho aku i mau kahua kupono no ka noo* ulu Lahui iwaena o na Opuu Rose o Hawali Ponoi, ana lahui hoi ia e uoonoo iho a kaupaona ae, e like me ia e hoakakaia nei penei; 1—E hoouluia iloko o aa ohana 2—Iwuena o na Kula a pau. 3—Ka ke Aupuni e kokua ai. 4 —Ko ko Akua mau kokua r.nu. Mamuli o keia mau mahele. o wehoweho pakahiia na kahua o ka Hooula Lahui. I. Ehoouluia ka lahui mailoko ae onn Ohana. O ka makuakano a mo ka makuahine ke poo o ka ohana, o na keiki a laua na opuu pu» rose o ke kihapai ohana. I ka wa j hope o na na keiki, elua walo no ololo i ioaa ia lakou, o Papa me Mam«. Ua maopopo loa, ua paa na ouli 0 na. makua iloko o na lena iko o na maka ona keiki; a ua paa mua jno ko aloha makua ia Ukou. Ona ’ hana mua a na makua e ao ai i ua keiki, aku ia ia, e aloha ;ia m iho a e haua maikai ia ia iho, a kokua ia ia iho «o, a pela e haua’i 1 ka hai ma ka maikai. Ekolu mau niea auo nui Uoko oia huaolelo “Maikai” oia hoi, E maemao ka manao, e oiaio ka elelo, a e pololei me ka oiaio na haim. Ina e apo a paanaau kela mau hunolelo maikai iua koikl, he knhua mua ia o ka pono a me ka lanukila « iii keiki, uo ke komo ana iloko o ka hooulu lalmi ..ni. Kia hoi, e no ia na koiki i kv «lolu aina oiaio, ke anu o ke uloh i nna i ka laluu a mo ke nU«, a mo 1;** aloha io aku i Uo Aku i oui'». Peuei; E ka’u j nmu ueiki aloha o ka Paeaina Hawaii, oia u > !*o Aupuui o Hawaii, oia ka lepo kiu i o ka aina, oia na kai o hoopuni niia ia kakou, oia na ea oluolu h kakou o hanu nei, a maluna o koi i ma > uukupuni i hooulu ia mai a\ ko kalo, ka uala, ka uala, ka laiki, ka maia, ka alauui a pela aku. Ako ola noi na Bipi. na puaa na lio, na uua, ua illo a pela aku. A ko ola pu nei hoi kakou na kauaka, a ke hanai mai nei ko Akua ia kakou i feeia mau mea. K loaa ia kakou ke ola oluolu 0 ko kiuo, a e ui aku i kau ohana 1 keiki, pehea la ko oukou wanno i ko oukou aina hanau: ho aloha auei, Aolt pnha? Ina e owana ike mai lako penei: Paa loa ko makou aloha i ka aina hanau, alaihi, ua kakia paaia kuinao oke ompaa luli ote iloko oka manao aloha kunaa ika aiim hanau. . * .* oka Puuwai u aomi, i ka aimi hauau o ke kiuo. Eia hou E a’u mau Lei Aloha—Eia ka Lahui uawaii, ho mau umi(ausaui l«kou n ua hauuu pu ia no me oukou mahma o ka lopo o uawaii nei, ho io ahe mau iwi lakou uoluna o keia man mokupuni,- a ko ola pu nei mo oukou, a e maku pu aua no meoukou; a ubi iho na lepo aloha ka aina ia kakou; O ko’u ninau wale uo la oukou; ue aloha anei oukou i ka lahui uawoii? lua oao Uke wiii lakou.

Pono U>a, ola inan. K a'o aku i keia mau ololo Imi o ko aloiia Lahui. E lioopaa loa i keia mau makia I luli ole. I hookahi manao; i hookahi kc aloha, i hookahi na hana; o liele imua a lanakila. E a’u mau lei momi—He aloha 110 anei oukou i na Alii hanau oka a.na kulaiwi o Hawaii Ua hanauia mai ua Alii;i eanauia mai ua makaaiuana. Ua ha~ | * nauia mai na Alii, i mau Haku nml i ko kino; i mau Lunahoomalu i kn 1 Lahui, i muu Luimkanuwai c naiia i j ka pouo a mc ka hewa, na ko Akua lakou i hoalii mai; aolo nue i poo noho a hookiokio mai maluna oua kauaka ; I poe alii hana pono a aloha Lahui oiuio. Nolnila, ina e noho paa ! keia mau mahele a okolu iloko o na i keik! a kakou, alaila, nole e iko ia I e ala mai aua he manao ‘'humu kipi, j aolo hoi hoinau hana kumakaia iwa- j ena oka Lahui Hawaii. O ka nawa- i iiwali a mo ka maka’u wale; o ka i ■ paa ole o kc alohauina, ke aloha La-i hui a niu ke Alii liauau ilolio o ua i puuwai pakahi o na koiki; ho kumu j nui ia o ke kukapekepoko ana, a j puniwale i na olelo hot>]>unipuni ( ino Joa, O ka nmi nui loa ka hilahila pau ole. Maholo 2.—Ka Oieiana Mahk. lna| e kupono na koiki ko maro, keikikane 18, 20 mak,, kaikamalnuo 1"» 20 mnk. Ina ua nmkemakoin nmi kau kaikamahino o ko kane o n ai*o ia, ua «i ia mai ma o ka makua la. a i olo ma oko kaikainahino la. K hoike akn ke keiki imua o ka maki.a. K Pana, a i olo o Mama puha. Uu noi ia mai au e A. i wahine inarc nana. E ninau koko no ka makun mo ka mauao oluolu a maikai imun o kau Leialoha. K kuu I.oi, iua ua iko oo ua kupouo i kou manao, a ua ao oo me ka maikai. Paiio kuu Loi; Ua ae au, a ua makomake hoi. K Uo. omaopopoia ka nmnawa e mavo ai. Ina mahiua ko kowa o nana ai na aoao a elua, ua pono ia. Mai kanauuha iho na makua, a manao iho e w>. hoolo no ka Hko ulo o na mauao nm! ko olua, aolo e nema wale. aolo e hakukole mo ka oh lo kikoola walo, 0 loaa auanei i kela ololo kaulana u Hon. Ej. Aholo. “Mai hoowahawaha 1 ka apela Lahainahma.” Mai piikoi i ka hinuhinu laholilo. o noho mai a lilelile ika alaala palu. Aka, e hookuu aku oo a molalo ka inauao i ka meaa kau Leimoini i koho «5 a i makemako ai. I oni paa ai ke aloha ohana maloko oka oihana umro, a i oluolu like ai ko iaua noho ana. O na olelo i pili i ke kaikamahino, ua I pili no ia i oa keikikaue a pau. Aolo onoonou walo, aole hoi e hahai loa», a mamuli paha oka waiwni. 0 ka ljonoiv> maoli ame ke aioha io iwms na oua paa i maro ia, oia ko knlum j v'ni)>aa a UiU ole im ku Hov>utu aua i ka Lahui. . Malieh* :h—O na oi.eu» Uo.u'AA a ko kauo me ka waluno. K ninuu ia | ua keiki ]>euei; K im Leuiloh.i a j maua. Ke lawe nei olua i knie iij wahine pah u Mailoko mui o ke t;uo | Imluu hoa kau k«tm makomuko; i i! olo kau wuhine makomuko? Pano:! Maih>ko m i o ka Lahui l\m >i o ka aina h..nau nei. Va polok l ka haiua. ua maemao a nmikai ka mnnno, ua piha hauoli na moku' ua leh-lo hoi 1 na mauna, wa puili ptia loa !;«■ alolia | oiaio i ka aiua kulaiwi, (> kokahi i mahele waiwai loa keia; o hooimauao pono aku ai i ua ohmm koiki a kakou.