Ka Loea Kalaiaina, Volume II, Number 13, 26 March 1898 — HE NANEA HOOMAHIE NO KA Ui o ke kiaha Aniani Puaniki o Murino. [ARTICLE]

HE NANEA HOOMAHIE NO KA Ui o ke kiaha Aniani Puaniki o Murino.

I j OPUU ROSE KAKAHIAKA | O KA Muliwai Laau Sitima i I I 0 AHES0D1NA KA MAlllNAAl HUAOHELO •, A O KE I KEIKIALII KIKONIILI IaLI LAUOLĪNA Ka Ui 7/fthfti Wailiula o ke ANO AHĪAHI KE KAULIO HAAHEO O KA MAKANI PUAHIOHIO O HIKELA. KA MEA I OLELO IA KA PIKO ANIANI PAHAOHAO O NEBASINA. NA IIUAPAHAOIIAO nNKUA, XUOINK«A, UIHANKHA AMK KR KAI'KNA MOKU. 1 lca wa it krv Moi o ninmi nei i ko Ko.]>oiift 0|ūo no lm ineii a kann kai* KUIlKua'it • i liooliiki ai. 'Ua paiui aku lti ko kapona. Aolo a'u moa c luii aku ni iu oo, kon walo no kn‘u imi aim i kokalii Lapa o lūki ai ia kaua leo iko a iko olo i ka niea a kau knikainahine i hoohiki ni. “O ku haim mim u*u o manao noi o hmm, oia no ku imi ana i ka aina o ka moa a kau kaikanmhine i hoohiki nku lu. la wn i imo iho ai ua kapena la i kokahi moa iloko o koua poli a nnuhi ao la ho moa aoao halonaiolenn, a hookomo iho lu iloko o ka omolo, a hoakaka aku la i ku moi: ”0 keia mea lonalena a’u i hookomo iho la iloko o ka «mole rotliuma, ho luan pn’ipa*! in no keia mau wai ekolu, a 0 kaim Imim, oia no ka ume ana nmi 1 ko aka o koknhi mau mea kino mu-. mao no ka hookokoke aua mai, a pela pu hoi me na mea maalo, o pau pu nua ia mnn moa n pau i ka umeia a kokoko nmi. Inu iloko o keia umu wai ekolu e ike ni kaua i kn mea a kau kaiknmnhine i alolm ai, n mo kana mea i hoohiki aku la imua o ka oiaio o na Inui, a i ka malaumlama hoi o na hoku alaila e ike io nua pnlm kaua, alia ime hoi In. I keia mnuawa im i hooluIiluU ao ai ua kapeua la i ka muole l oiliuma. a iu wa no i huikau ao ai na wai ekolu, a mahopo iho ua mahele ia ae h\ ka lakou umu apaua hana. “O ka wai omaomao o ka manaolaua, e ike una kaua, na ia wai e hoike mai i un mea ulu lipolipo o ka aina i na o ka hoon mai mn ia auo, aka lu> ; , iua lioike mai ma kekahi nnn okon ne he mea okea in, a pela kaua e iko hou ai i kekahi ano aku. O ka wai kaūineln, o ke nloha mokuhia olo i na waikahe, e hoiko mai ana ia i ka aina i Uke me he ua-u la, a he aiua ia i liko mo ke ono kona naualnn, Paila ka hoi kaua e iko aku ai i nn mea hoea nmi,—ina uo ka ho* ea io mai kokahi nno. Ina e hoololi olo ia ka waiula kiulmela, he ao ula auoliula ka knua mea o iko aku ana, a i ole ia ho ahi palm. i O ka wai ulhUi (ho-lu) ao uli laui • , ■ •• ■• .••... ..••■•/..• ••.■..:•• •.— •.• •..••• -••.•.•.•• •.. •• .•• ••.•••

o ka wa malie, oia hoi un paa ka’u hoohiki imua o na laui a ua liko koua oiaio mo ka malnuinhima o aaa Lok», oka uhi no ia oka aina, a ilaila kaua e ike aku ai i ka hoea mai o nn ao, olm a me kn pohina ua noo a uhi iho malnna o kela mau mea a’u i lioike aku uei ia oe. A ina ua loli ae kela wauila kaelinela ma ke komoia ana e kela mea leunlona a knua i ike iho la, o like aunei koua uanaina me ke omamno o na mea ulu o ka aina. A oia ka’u e hoike aku nei ia oe, iwaena o ia mau mea e ilee ai kaua, ina paha e hoiko mni ana ka wai omaomao no kekahi kihapni pna naui, malia o iko kaua i ka maalo wale ne o kekahi mea kino ilaila, n malia paha, o ka mea ia a kau kaikamahine i aloha ai a 1 hoohiki aku la imua oka oiaio o ua laui. A nolaila, e hoao ae au. I keia wa no i hoomaka iho ai ua Kapena la \ kaua apaua Lana. Owili ae la ia i ka omole loūiuma ma kona poo uo ekolu mauawa, mo ka hoopuka pu aku me keia mau huaololo: f, 0 hole; o imi ika mea pohihihi o ua kencturia, a hoi nmi, hoike mni oe i ka mea pohihihi o kau huakai maloko o ua paia o keia rumi.” A nalo koko aku la ua omole rodiumn | la mai ke alo aku o ua kapena ln. Oiai uo ka u-i e hiamoe ana iloko o ua kipona nauea a ko wai bo-Iu, o ka omole rodiuma e huli la i ka mea pohihihi, aia inau na peimiao o ua kapona la ke hoonmu la no i kou ft hoolono ana i na mapuna leo o ka ui o ke olohewa liou ne. F ka wa i hoopuka ao l.i o ke Kapena i na hunolelo uo ka hele o ka omole e huli i ka men pohihihi o ke Kenelmia, ua komo iho la ke paha’oha’o iloko o ka moi no ka hiki ana i kela omole ko hoolohe mai i ka leo o koia kapona, a oia ka ua moi la i hoomnoe oku ni i ua kapena la mo keia umu Uuiolelo; “He moa kupauaha ka hiki ana i kela omole Eoūiunm a mo he - pepeino la kn hoi koua i ka hooloho mai 1 kau mnu olelo o ko kapena inaikai, oiai ko’u mau nmka elua e uaua aim no kona maolo a mo koim hala aku la.” Pano mni la ko kapenn me ka minoaka iki aua iho o kona mau papaliua- “Ko nko nei ka Moi o ike i ka i oialo oia mea, aole no ko kanalua ftka, no ka iko makn no koua makemnko nna. He mea oiaio, ma ka oihaim a ko’n makunhino iao nmi ai ia’u, oia ka’u e hana nei, ka mea nona ka oleloia ana ka Moiwahiuo o na Imna pahaohao o ko Kenelm-m, a oia ka’u o hoiko aku noi ia oo. o alawa aku ko oukou maka nm ka paia, uo ka moa, ua kokoke nmi ka omole rodmum o hoea mai,” la wa uo i alawa aku ai ko auniua e naun i ka ]>aia, a o ike no onkou i na omolo la. Ia wa no i alawa liko aku ai im maka o ko anaina no ka nann ana i ka paia. A ia wa liko no hoi, i iko koliuliu ia aku ai he wahi kiko eloelo uuku o kau nmi aiui me ho la aia i kahi nmnmo loa, a }>oIa i uoeii liilil ao ai ko kino o ua wahi kikolaa hiki i ka ikeia aimoko kino oim omolo ro»limua, a oia ka ko auaiua i pa’ipa’i ae ai i ko lakou umu linm, Aole i Huliu, ua umlmo ao ln im omolo la i kona klno, a iko ia oku la koaa nmu kuouo ua uhmmlūohio ia e ka nnni o na imku liko o ua waiUoohm li..o olo. A ia wa no i nlo mai ni ka wal omaomao o ka nmimoInun, a ikoia aku la ho paku imni a iko ia aku la he niua uani i ulu ia e ua laau unui liko ole, a oia Uoi ka ka Moi i niimu ae ai i \m l\apcuu opio la, “Owai hoi kola anm nani kamahao?' 1 A oin ka ua knpena la i paue aku ai ika inol. E like mo kou nelo i ka ike nim i kela aiim pela no ko’u uelo, aka, e niuau ae ao au i ke le Pahaohao, ft kahea iho ia koia. “K ka Opuuroso Aumni o Nu/.iun ka uiea huna o ko Pawaiholoi nmkft o Uolūiuasa e hoike nmi kou mau lau opuu niolmln uo k.jlft aiua li]>olipo a ka omole Koūiuma i hoiko mai, ma o ka wai la o ka mannohum, owai kela aiim? la wn i uwiuwi ae ai ko le pnlmohao a pnuo ae la mo ka leo moakaka. oka aina la o ; u • Mammloha o Oipaia. 1 la wa i hikilele nmi ni kn moi i i ka loho ana i kela inoa Oipala a imuomaihike knpeu;-, “C a lohe walo au no kelu iuoa a koo uae ka moolelo o «a nma la ia'u, a oia hoi ka’u e iiiuau aku nei ia oe, na ike {mha oo i ka moololo o ua aiua la'?” Pano aku la ke kapeua opio. “Aolo a« i iko, akn e uimu hou ae aū ike le Paha’olm’o, a oia ku ua Kapena opio noi i uiuau koko iho ni mo ka hookaulua olo, a ho maunwa ole.ua hai mai la ku lo Paha’olm’o, a oin hoi ka kakou o uanea iki iho ai, a penei kana hoike aua nmi:

E Meaheluhelu. O Gibata, be keiki aluahi oia na kekahi wahino Poo i-a o ke kai liohonu, a ua hele makaikai ao oia ma ua aina o ka hoho- ■ nu me kona opu h&imi keiki a hiki ae ia oia i ka aiaa a ka omole lloiliuma a kakou i ike ao la. la ia mawaaho o na lao kahakai o keia aina, hiki iho ka nahunahu liauau koiki ia ia, ia wa i manno ae ai oin no ka huli hoi aua •i , i kona aiun, aka, naua aku ke alahele aua i hele mai ai, ho alahele loihi uo ua la lehulehu e hoi ai, , a ua pinapinai mai ka hiki aua iho o ko kuakoko hookohi keiki ia ia, a na , ia mea, a na ia mau kuakoko ikaika i ; kouo ia in e kipa i ka aina ana e ike nei imua o kona mau maka. Kolaila t ua i>ae mai la oia ma na lae kahakai ( o ua aina la, n hele loa mai la oia iluua o ka aiua maloo a hiki i keka- , hi ponaha ouo, ua nana ae la oia i i kahi kupono ia ia e moe ai. A nana as la ia i na laau ueuee o ke kahakai • a he hookahi wale no ano Jaau ann o : ike uei, oia no ua laau huaohelo ka- ' hakai. Hakilmki iLo la keia i ua lala ‘ ohelo, aoho nnna’o no ka paki ae o i ka wni o ka huaohelo, a mo» iho la koia. la m uo e hookuene pono ana, * | in wa no i hiki iao iho »i kekahi kunkoko ikaika7 a i ka lua no o ke kuakoko, oili ana ua keiki aiualu noi. | Ika hemo nna ae la oua alualu ( nei, ua nana iho la oia, he alualn wale uo, a pahaohao iho la i koua | hanau ana i keia alualu; he koiki pahn o—o, nole paha; aka o kali no . hoi nu ia oe; a kakali iho la no L keia. A i ka hala aiia o kekahi , mau la, ua ulu ae la ka mauao ia ianei e imi i mea uana e malama kana koiki aluahi la wa ua hooko aku la keia. A i ka hnla ana o nu la ekolu t me ka loaa ole o kana mea i manao k ai, «n huli hoi mai la oia. A no elua L la, ua hiki mai la oia i kahi ona i 3 liauau ai, a i koua nana ana iho, aoj le oia i ike iki ī ua koiki alualu uei ( ana, uoke iho la keia i ka huli a he ( olo uae ka loaa. A mamuli o keia l loaa ole o kaua racn i hauau ni, ua Kapa iho ln ia ia ia o Gibata, oia hoi ua (Nalowale), A mamuli o keia na- . lowale ana, ua «lu ae la kona manao t no ka huli hoi ana aku i kona aiua k i helo mai ai. A kaukau wale iho la , uo keia uie keia mau huaolelo; “la oukou e na huaohelo nenee o keia i ae-kahakai, ma aia kuu keiki malalo i o ko oukou mnlu, o pulama maiio iho i oukou ia ia a hiki hou i ko’u hooa i aua mai, a na oukou ka hoi e hai 1 mai ia’u i kona ho))oua, a huli aku 1 ua wahiue Pooi-a nei mo ka uaau luuluu «o kona aina i hele mai ai. ’ E Meaheluhelu. O keia ae la ka moolelo a ke le Pahaohao i hoike ’ mai i ke Kai>eua, a o ke kapeua ae iioi a i ka Moi " poo e noho pu Uke ana me ka moi a hookahi hoi ko oukou lohe like aua.