Ka Loea Kalaiaina, Volume II, Number 42, 29 October 1898 — KA OHUMU MALU A KIVINI, J. A. KAHOONEI KE KIU I LOAA AI NA MEA HUNA. [ARTICLE]

KA OHUMU MALU A KIVINI, J. A. KAHOONEI KE KIU I LOAA AI NA MEA HUNA.

1CH KTJMIT BAN A WKLIW KLI, ; KA. POINOANA C> H ' WAII >s KI A. ME KA. T N < > A O K 1 POE KOKUA ommu. ■■ 1 —— i « KA E. 0. MAKAPOLENA OLELO W1W0 OLK. —

I Ua heopaka aku makou ij ] kela pule aku nei i ka Olelo 1 Hooholo Waiwai nui wale a E-0. Makapolena i waiho ae < ai imna o ka Ahaolelo. a i ike { ■ • i ia kana hoohuoi paknniahi o ka wiwo ole e piii ana ike Kuhma Amerika Kivini, a i .. kumakaia hoi o na poe Lnna* kaainana līawaii i noho alakaiia e Nawahi. maloko oka Hale Ahaolelo.

A olai, u a hooili howa loa A ia maī malana o makou na ] Klemakole na ko’iko’i o na , hoahowa he nuī. A noiamea 1 makou i hoomanao koke ae i ai i ka moolelo o na hana p> j I holalo hilahila ole i hanaia e | 1 na poe liawaii o ka Ahaolelo 0 IS92. a i. lawe hoomanao 1 hewa ia hol e ka poe no lakeu im hakahaka, e hoo- ' ili hewa wale ana malana o iuakou ka poe aole i kuleana 1 na hana o ka Ahaolelo, | xV ke hoopuka hoo aku nei j i k- akea i na mea ikoe epili ana i kela olelo hooholo a j. - Makoolena i kinai ia ai i : e a | oe a ka lohui i hilinai | ( ai.iio lakou na lima i hilihili i:, ka • omona o ka aoao Hoo-1 is a oia hoLka poe no lakt-u na woa i ikeia na kela helu aku nel. O Hon. E. C. Makapolena, j oīa kekahi Alii Ahaolelooka mokupuul o Oahu nei, a he lala oia no ka Ahahni Kalaiaīua me ka Hui Mekaniia, he mau Ahahui i hoohui ia j ! it,a ihi» ma na kumohana j i,,a na hana oili kalaiaina o j u;t aut» pau. Ekolu pule 1 mamua iho o ka noho ana mai o ke kau Ahaolelo o 1892, ua lohe ia kekahi ohumu kipi i ka Moiwahine, a ua huh ia a ua loaa ka oiaio, ola ka E. (\ Makapolena i kaena ae ai me keia mau olelo welawela —**ua hiki no ia’u ke ku iuma o na Ahahookolokolo a j»au o Hawaīi nei a me Ame-1 rika,” Ma koia wahi aole i inuopopo i ka lehulehu ke kumu i puka ai kela mau mea u E.(*. Makapoiena i olelo ai imua o ka Ahaolelo ; he hookalii wale no poe i maopopo i keia ohumu i ka Moi- j wahiuo, oia no na poe Loio haole o ia mau la, a me ka poo o noho mai noi i ko Aupuni. a me kekahi poo Hawaii pnni wale i ka “omole Oinia njt‘ ka io ilioo kela no ka j»oo i ohinmi pu al me Kulujiii K:v5»5. A nia hoi ka E,C.

1 i Makapolena i hoakak» mniaiP mo ka wiwo ole. i h Ai mea o maopopo ai ka : : 5 i oiaiu o keia mau mea a Ma-i kaiou-na; «.i»i n k*t Ahahui 1 Kuln aina ka Ahahui mamil * pilui iwnem» o ko Hawaii nei Pi.eaiim i» mmi la, » okeala*| kai o tm Ahahui la ia m«n la,i f i oia im o loiim; Akina Kalmo* mi, lie kaiiak» uaaiiao piha' n nie ka maalea, u Im kanakni aloha Alii a aloha Aina Puni wai Kila o ki wiwo ole, i ko-j koke olo aku ko Nawahi ma | | «lulia Aina a me aloha aIH i k«; kiekio o ka hila o kona' I niau kamaa. Ua huna o Mr. I * Knhoom i i ka moa ku 1 ka naauao a me k» koa maoli. i Mamuli o kona aloha i kona Moi. na huli akn 1« oia e loia iai» kekahi ineheu e iko ai t>isi i ka inahana o na halawrt» ohuiiiu kipi o ia mau U 3 jtuihin.il pinepine ia ana e ka »ioa»> //oomaemae, a mamuli 0 kona lioao pinepineana. ua loaa iho la iaia ka ae iā ana im*i no kekahi manawa kakaikahi, a u» hui pn m« ia kokahi mau hoa haole aloha alii ioiaio ma na halawai ana a l | p»M a ka poe oliumu i ka Mo’ I wahine, a i mea e maopopo pouo loa ai iaia ua meaa pau, 1 mea <■ pono ai kana hoike. mi liaawi iho la o Mr. Kahoo- • uei i kona maalea piha, u ua hoomakapo ia aku la na poe ohmnu kipi, a ua noho pu a kaana pu iho !a oia me lakou imi na mea a pau. 0 na olelo i hooholoia e ka j Alm Kuka, oia no na olelo e Ikipaku ana i ka Moiwahine mai ka Nohoalii ae, ko hiki i ka wa e noha mai ai ke Kau Ahaolelo o 1892. 0 ka mea nana e hooko ua kumuhana l la i houholoia e na aha kuka malu o ka ohuniu klpi; oia no o Vi Vi Akipoka a me kekahi poe kanaka Hawaii i kuai ai ia lakou iho me na omo!e Gini a me uh io Hio o ia iuhu la. () Vi V! Akij>oj ka ko alakaī nui o ka la. a o kekahi |H>e liaolo no hoi e noho mai nei no i ke Aupniii, ti lakou na poe kakoo i ka pa»*a knhlkuhi liaua a Vi Vi Akii.nka, ua hooholoia ka la o hnomakaia ai ke!a kumuhaua a pau raa ka Hma o Vi J Vi Akipoka ko Konela, a o ka la e hoomaka iu ai kelu Imna kipaku l ku Aloiwahiue, oia no ka la e wdieia ui o ka Ahaoielo b 1892. l T a waihoiu aku keia mau hoike n pnu ia Hon. K. C. Makapo]oni. n oia kana i hoakaka piha mni ai me im olelo wiwo ole e pili

& V > *SS?^Sv % V I v ~ r ,< V '/^-;;'- wv' ?'*«’/!* , .-C'.< s tox. >.-.* ,w 0*? a»m i ko Kohiim Klvhii komo pu »mi ma la ohumn klpi, n i ka wa o K. V, Makāpolon» i , hoowohwoli ia nku ai o im i nlnkai kipi o noho aun iloko < n ka Ahnololu ia wa, na na i mni oia ma na ano a pan; a oia ka \va i nuno no ai oloko : 0 ka Halo Ahaolelo. a pola lioi kokulnnakauhalo. 0 kn moa nana i hoopuhi-| jli koia hoomakanknu kipi ma j waho nei, oia no ka PerosiUlena Kahoonel o ku Hui Ka- : ! laiaina, he kanaka wiwo ole 1 i i 'a )ic n*onaopaa, oia ka i helo 1 kino aku e hoohiki i Palapa- 1 lu Hopu. a o kana mau !awe- 1 hala niua loa malalo o ka * |oliuinu kipi, oia keia: Kone-p la Vi Vi Akipoka, alihikaun noi o ka la; Kapona llohert i W. Wilikoki, ke alakai o ka eheu akau o nn pualikon oka r peo ohuniu kipi, .1. W. Uipi-!l 1 •" iknne. mea holoi aila o na pu iwil» minni; o ho poe llawuii i ie ae. Mamua no o ko Mr.j . % i p % * iKahoonei hoopnka ana i na|j * Pulapaia Ilopu, nn kahen oia , i ii» Palapala nookoona .\ha- { | litiI clua,oia ka.\hahui Kalai--laina a me ka nut Mekainka,; ,a iiu lakou i noonoo i ke ku-i ;pono ehoopuka i ka Palapala , [Hopu, apela i hopuia ai na poe ohuinu malu. E noho k iuna ko kmi nhaolel» ia wa. a! e nolio pu ana ko kau .linre l |no ka hoolohe ana i ka hihia ■ o Akepoka, Wilikoki. Bipika-I -jne a me kokahi poo lehuleluii wale o na kanaka a mcna| . iliaole. | 1 ; I ka wu e noho ana ke kau j » .lim'O no ka hihin kipi; ia wa ii hoomahuka i<i ai o Vi Vi P • Akipuka maluna o keknhi mo|k« a hiki i Kawaihae, malai-| ■la akn no Kaleponi mo keka-i • jhi pnu dala nui lie $80 000. ■ j \ aoIo na hai keia pnu dala,j “ jaku, na lakou nei ae.no. j Inn aolo i hoomahukaia oi ’lAkipoka me kola pmi <1ala| 3 !nui i onoonou aku ai e baa-| lele koke ia ilawaii nei. Ina la ua kono ia o Akipoka e| I hiki kino aku i ka Ahaolelo ii e hoike i kana mau moa a ▼ a pau i hoomakaukau no ka [m liiki ke hopu iao Knhina Kivini no kona komo pu me ka ‘jpoe oluimu kipi: e like me ii-ka Makapolena i paakiki nui a |ai, e hele imua o na Ahahooi kolokolou pau o keia aupnni a | um ko na aina e. I ka wa e °jnoho nei ka ahaolelo a me i,lke kau Uure no kela poo ki- , [pi. a o Dolc ke kahn o ka ’iaha hookolokolo e hoolohe H jana i na uno hihia oliumu kia pi la. Me ka maulea nui ka e aoao hoomaemae i onon ae ai a ii ke Aiii ]>.W«Pua, a iloko no |o kona pupuahuiu nui, ua ku u j koke ae la oia a heluheln mai la imua o ka Ahaolelo i kekaa lii olelo hooholo o kauoha ana i ka Lunakanawai Kiee| kie e hookuu mai i i Wilikoe|ki a me Bipikane, a o liooj|pau loa i ko laua hihia ohumu kipi, oiai o iaoa kekahi II man hoa o ka Ahaolelo, oia a ike ano o ua olelo hooholo la. ajo kela olelo hooholo nana i a hoouawaliwali i ka oleio hooholo a E. C. Makapolena, ka a jmeanana ka olelo hooholo e J ‘ ikoi aifa e hopu i ka koe ohuijmukipi; aka, ua. hoopahula a ieia naeia olelo hooholo a iMakapolena e ka ke aIu Pua °! olelo hooholo o kauoha ana e Hhoopah loa ana i kela liilna ojohumu kipi, oiai o na poe no e i a pau o noho ana i na oihana iaupuni, o lakon no «a poe 'iohumu kipi la. A i ka hoea a jana mai o ka wu e koho ia ai r ijo ka olelo hooholo a Makapo[a!lena, ua pahulu hou ia no e ■na kanaka ni o ka hale ahaa lolelo, na lakou i hookuu loa * 1 1 • a hele lanakihi ka poe kolohe ojameka apiki. I ko lakou j a |ike ana ua hookuu wale ia, ; ua hooimiu hou aku lakon i 8 »!ka hiina ohumu kipi a hiki i :a | ko ko ana o ko lakou make- : |niako i I80.> mai, maniuli o a jke kokun ana a kola poe ia kumikani o ka Ah»n]oio: a, i a | aole ia makou na Elemakule ,jka liookahuliia ana o ko Aua*|puni. Hi i /i’ n no. i

. .stvit-s v^>^^ X‘ \ / ''*P>’*.•'.•/.>•: •;. *-•* — NA PALAPALA. 1 (Aoio l<»n »< nimmn Ka hi»i v K\- j i.Aiain'a i J»f Kolkul o iiu umiiuo ImiIukii h nn nmknmakn. mnlui.u m» j o kn j»no nnim i knkuu mni im ho.i- t pil in nim, K.ll.) ]