Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 5, 11 February 1899 — NA HAINA NANE [ARTICLE]

NA HAINA NANE

I i ? jVtouh uo :i ke Kann | ka Lo’hi Kiwakapu’i! ’ ii

I l'a hoopukaia u a haiua o keia j Nane m.iloko o “Ka Makaaiuaiia” iloso <> ka mnkahiki lS5*ō mai I loko niai « keknhi muoniuiiie. A I inamoli o ka iiuami uua«> ka mea * isrehewt‘hf, ke nei'iieo aku uei j * kona hooko maoli ; n ». uolailu, | 1 ljt“ u-ea pouo 110 •:«>1 ke Uoopuka • * h:»a īa i ii iiiea uo ka miiiawa. He 1 elaa ao mahele <» keia «aue moenhaur •- Ka mui. p:li i ke knhma j r Aupnui; Ka ma, pili i ka ma’i 1 luku. u ua liookoia ia: a oi»i keia maialo ibo: 1 Naue I—He l-.sui ilaua, he ka- 1 haa iiaio. * Haina. Kalauikakna. aia i Mani. Eia ka puaua a ka moe: Ea I pono oe o kana. ua loaa kou ama aohe aa ni aa.i>. oa lako oe a ua kuoEooue. he laui ilnaa, he ho- ; saa iiala. He nane paha keia e I , kahoaīioa e mui aua. eia mai ka j aisa o aa 'lii ua pouo. a e kanae- j sae e laai ana tio hoi i ka lahui e ( leha aku ua maka ī ka lokomai- | ksi o r.a lani, ke kuiiua mau loa j 0 ka uhaue. Ea liookoīa keia uaue ma o ka ] ma'i Inku korel* ‘la oeuei. ♦ { -He laai iluua/' O ka uhane | kuleana ia o ka lani. na hoi aku j ka uhaue i kona mea u.iua i hana. , K He houua īialo." O ko ke ki- j no kuleana īa. e lioi uo ka lepo 1 ka lepo: a i.eaha ka mea ī koe? Eia ka me-i i koe lie hoihoi Aupuni me ua Aina Eeialii, a ko- , hu ka olelo ana he ‘ l lani iluua he hoiiua ilalo ’ e like m? ka hoike . 0 ka haiua uaue maluua’e. A ua i kauoha mai ka haiua maluua ae i ka lahuī e lelia aka «a maka i ka lauL Eia ka manao o ia kauoha, . ke hoi aou iaai kela pnnn knrau, 4 | e haawi aku ka launi i isa lu.omai j kai ana i ka M--a Mau:i Loa. Nase 'i —Ke hoi.ae hi, ke puar J ( aka la, he awa ka i-a. k«ianaej. la. I j Haiaa. Hoikaopuaiawalau, uia j 1 MauL He uau** hoike mai keia i ka hoi aaa ma! o ka Opua Laui Aiii, a i ole, ho Iiol ana’e uo ke Ao Opua i ke kulai.a Jinua. ahiila' maaao ae k«? ola o ka aiua kaha, j he «a hooulu aiua ke hnea naai ana e ola ai ka mahiai “Paa ka , wiliwili uauahu ka mauo; pua ke i kauaka maikaī, naualni ke kana- j * :y wai. 3 tJa hoike mai k:i haiua o keia ] uaiie i ka hoilioi Alii i kona ku- i lau» mua, a me «a mea uo a pau ] e pili aua. a ua hoike pu mai no ] hoi i ka mauaolaua o ka poe kupaa iloko o ka hoomauawauui, e j kaaua likt; i ka haawina o ka ha-!! aoli, a m>; ka n-nn iho i ka liaina i o keia uane, m'- h<* * • k«t uee nmi i liei na hua oh ih» o ka pomaikai, i imaa o ua poe ph- i imopaa hevr.i|s waleia. ; “Pna ka Wilwiili. u.auahu ka saam».'‘ Eia ka mea i hookoia: ; Oili ke Korelii. ummhn iho la i i k& lahni. “Pna ke kauaka maikai. unua- i

h» ke kiumwui." Kla ka mea i o hmikoin: OiU ae la ke aupuni, a n hnpuku aku lu i «n |>«»u u jmu i | i k« komiu nmlalo o konu u'uuu, u hu uwh oiu ku i lilo aku l, ma kelu aoao o ka »j>i j>»liolio j>uu «» ko aho. \ A IiohIiu aku ka meu i koe? //»* \ mauo uku no kot* u hoea umi, o i nanahn imii uuu uo iu lakon »* li- \ ke uo lue ka iakou i haua ai. 1 Nane Ji—He i-a ka*u h»* nlnn, j aia la i ka pnka, i Haina. Kapukaulua aia i Maui. He kahua knua na Kameliameha, j \ kahi i hookalmia ai kt* koko i ua , ihe-lauuieki a ka Na’i Awpnui t me /iuoulu ke koa o Kahekili. j Ue h**.»ua uo no. ua kino umke e j mokaki la i nei wa. He uane keia 4 iio ka eha o ka ili i ka ihe, he } eha. ln* weleuia, ina iho ua kokoke i ka puka o ka hule, ke kuulo | iho la, ke maalo ae ia, ke kiei mui l:i, ke hoaiki mai la. ma ak»! 1 Ahi t Kapakaki, na nlua ia »*• la ’ ! ilaila he heana make. 1 | l*a hookoia kem nane e like ' j mi* konu haiua pili i tm mea kaun i paouioui. eia na mea i ikeia. l’a 4 ! puka wai ia na pualikoa P. <J. a 1 j kn kiai ae la ma Kupnukeio, a | kn kiai ae la nia na kahawai, « * j hele auu i » ianei, i uka i kai, a * peia aku. 1 Ua hoonohoia mai- la he poe kiai ma naipaka hale u ka poe i ioaa i ka mai korela, e kiei a e luilo aua ma ka puka, a o lakou iho la ua mea a keia naue I hoike I 1 mai aī ‘he i-a he ulna i ka unkap 1A »a kannia no hoi na kino o ka poe i make i ke korela ma Kapnkaki, kahi hoi e niauaoi* m*i i! |nei w T ai ilina kupapa» no ka lehulelm. A oiui hoi, na pili ka haiim o ka nane i na paio kahua kana ; mawaeua o Hoonlu uie ko ka : Na’i aupunk aoao, ua hoike mai ia hana ika paio aua ona aoao i j |elua maluna o na kumuhana “ho- j ehniaina" a me “hoihoi aupuni , kumu” imna o ke kahnakana o . ua Ahaolelo o Amerika Huipnia, a a ke i mai nei kekahi haina o ka nane, “ina iho, na kokoke i ka pnka o ka hale." Heaha ia mea kokoke i Ua puka o ka hale? Eia; o kou pono nui aina paiahalaha e noke iho ai oe i ka hamama o ko waha i ka oiioli. Nane 4—ife maile ko’u aia i ka wao. Haina. Haliimaile i Makawao, Maui. He kahua aina no na ’Lii, no lakoa ka Ua Ukiukiu. He la kamahao noo e Hawaii, he la hoohiehie e kahiko ai oe me na wehi o ka wao, he iei maile ma kou a-i, he ohu no ke kanaka maikai; ua hihi, na kolo, ua pii ae i ka wekia. Haliimaile i Ho nolnln. He aina i nohoia e na Laui, he Panepoo no Hawaii, ua ikea » puni ke ao. i Aohe no he hoohewahewa aua no keia nane. Eia no ua mea i ike ia, ka Pauepoo o Hawaiī ma koua kulaua mua, ka la hauoli a hoea mai, ka pahola aua o ku , pono, be hihi la ka pouo iwaena ir.ua poe hoopono a pāu me he , lleī maile la, s ke koi ae la e Loi-!' | hei ia ke aupnni, a ke pii ioa ’ku : la na leo koi i ka mea e nohopoo i aua malnna o ka lahui. A ke hai! i . maī nei ka nane; “na ikea aj pnoi ke ao.” j Nane 5—Ke pii ae la, a ke: holo ae la. 1/iiina. Piiholo, Makawao Ma-! nī. //e kupa, h® kamaaina i ka Ua j j Ulalena, he aina kahiko lei anuo- i iioailona kapu aliī; he onohi uo na kai. Ke pii aku nei, aia ke: holo ae la he anhee nni. O na poe; ī pii aku ma na kulana kīekie, ko; pau aku la i ke auhee, aia lu, ke j holo la! I Aohe no he hoohewahewa ana ! » no ka haina o keia nane, na hoi- | I ke muoli mai no ia i ka hiolo o | ke aupuui a me kona pan ana, a i me ka hiolo ana t» ka poe i pii aej !u:\ u:i kulaua o kn uoh» aupuui: 'aua, a e u»*le aku aua, n nalowale | piiha. } Ua hookoia no kekahi mau lio- : puna olelo, “aia la ko holo la,” i mamuli o ka pioo o ke aupnni a! Iiolopioo i o ianei no ua louopili i ia Akepoka ma. a holo ua waapa {

m. — 1 H •♦*♦ w* W ’IMi 'inu t> kin i k i i»»im»M» pnhn im lakokuiiii, a oia k)t ha )»Wim I koik» mni ni “uiu 1« k»* hnlo hi. N;m»* H He Imlo |tf/u ain iloko n»a lm malaniuliuuoi. Hiiin». MiiK'akahi, nia i Mani. Ua hoou mal kou «nni. \m ikolu kon pnuopoo, .\ un '&ahiko mni on i kou imhu unui. Uulo Kanmla n ka iu»o, Kilamm i //awaii, h« hah> i uohoiu o ko alii a ka wuhiue, iua iho la ho aihmmihum», nana ia aku! Mu Un Imiim num o kanane, ua hoiko nmi i;i i ka hoi hou ana mai n im :ialm nani o Uawaii i ualowah* akn; a « ku hou ana kaiipiiku o Ualeakala me koua kahiko nani, e like me ka haina, “im kaliiko nmi oe i kou uahu nuni.” Ua hookoia keia uano nm ka aihmmilium» anao ka nmi korela ilnm» «» ka laiiui, ame ke pnhiia ana i k« ahi » na Imle e ke nupuni, e liko n»e ka haiua, ‘iua iho la lu* aihmunlmni»,” Ua pan anei ka aihumnhnmn? Aole i pau, iua'aku no. Ho aihumuhumn ia i ka waiwai o ka poe waiwai, i ko tlalaa ka mea tlala, 0 hahai ana ka ililiune i ka Jmunhano, a o ka hamihauo i ka ilihnno, “nana ia akn” ko koipoho. Xano 7—Aunu 1, aoio aui anu; .liiui 2, aolo an i aim; Anmi 3, aolo :ui i ami; Amm 4, ann iho la aii. j Ilaina. Nnnaiin, Oahu. Ho kalum kana ua Kamohamoha, he Nu’i aina na hiki i Kaknhihewa, iua iho a hoea, na kokoke palia. Ei akn. om il»o, a hoea a ike. Ua nuu im nmeele 5 ka la o //ekn. Alahealani, Kw!». Luankakahi. Wa 1, hauoli; Wa 2, uauea; Wa3, hoolai; Wa 4, puoho, puiwa, iele 1 ka paii, pau pnlu aohe koe. Ke boike uei ka haina no KaI ] mehameha 1 he na’i aiua oia ua hiki i Kakuhihewa, ke pnanamai nei kona ukali, o Amerika ka nai aiua i hiki i Kaknhihewa a lawei ae la ia oe o Hawaii, a kinai iho la i kou hami ilalo; oia ka ua’i aina naua kakou i hoohui ae nei i Terit»i j>nim, aole paha, he au—pnni manawa no paha, Ua hookoia kela naue penei; Auuu X, wa 1; oi& ke Aupunī Manawa a Amenka i kukulu ai, u piha ae la ka haakei i ka Imuoli, raoIe nae lakou i anu.’ a nalo aku la ia auo aupnui. Aunu 2, wa 2; oia ke au o ke Aupuni Eepuhalika Hawaii i kukalu maoliia iho e lakon ponoi ma iho no, a piha ae la na powa i ka nanea; aole uae lakou i anu, a nalo aku la ia ano aupnni. Aimu 3, wa 3; oia ke aupuui Keritori, a piha ae la lakou i ka hoolai malle, ma ke ano he poe ailoaa na vlraerika, anle no lakou i auu. % Anun 4, wa 4; O keia ka wa. o ke Aupnui Moi e ku mai ana e loaa ai i ke aiiu, e !ike me ka nane, “anu iho la au” a o keia ka i wa o ka puolio, puiwa, lele i ka • paii, holo iuka, holo i kai, holo i jko lakou wahi e pee si a nalo iloa. j Nane " —//e leī ko'n, hoolono | ia aku. j j Haina. Leiolon», Aliaomanu, ! Moanalua. Oahn. ne heian, he ha !uo na poe make. E hoolono aku ! i ka loi o ka lanakiia, ina aku a j hoea nni. Xa Laui Ewala i ka I Poalm. K Dimerata. A : īkea i* S. K. Il.vj ♦ i f Aotari Lehnleh».