Nuhou, Volume I, Number 6, 9 December 1873 — SAIPA (Sayeepa.) KE KAIKAMAHINE KAULA O KA MOKUPUNI SUMATERA. [ARTICLE]

SAIPA (Sayeepa.)

KE KAIKAMAHINE KAULA O KA MOKUPUNI SUMATERA.

Helu 4. Ua ikaika kona manao kokua ia'u no kc aioha i kona lahui e like me ka ka uhane maikai i olelo ai e lilo ana au i mea kokua i ka lahui Malae a me na lahui ili ulaula e ae. 0 ka'u ai oloko o ka hale paahao aole i maikai loa; he laiki Avale no me hookahi wahi i-a uuku i kēla la; md keia la. ī kekahi matiawa poloii ino loa waii, a no ia mea ua imi nui o Saipa i na kumii pono e hiki .a.i" ke 'loaa ona ai na'u, ame kahi omole waina. 1 kekahi la hele mai oua o Saipa me kekahi puna ohe, elike no hoi me ka ohe Hawaii e lawai-a ia nei, e paa tnai ana ma kona lima, a hawanawaiia mai la i a'u me ka olelo mai e nana pono au i lia mea oua ohe la me ke akahele loa. I a'u i noho ho'okahi wale iho ai no, imi au me ka nana ana i ua puna ohe nei a ike au he pani ma !ii aoao, a i wehe ae kuu hana oia hoi ua piha oloko o ka ohe i ka waina. Oia ka'u i inu ai, a hooikaika ikiia ae la kahi kino iloko o ka hale paahao, 1 kekahi manawa lawe mai no kela i kekahi Qhe, ua piha i na i-o i-a, ua okiokiia a ' liilii, ame kekahi mau mea ai e ae. Ma keia | ano kp Saipa malama ana i ā'U me he manu , makuahine la e hanai ana i kana mauHieiki | Aole o ka ai wale no ame ka waina ka ua j o Saipa e lawe mai ai, aka, o na mea hou : kekahi o kela ame keia ame na manao mai o'u mau makamaka mai, He niake maoli no ko'u iloko o kela hale paahao ino, ina aole o Saipa i hanai maikai i a'u^ Mahope iho laweia wau imua o ka aha hoekolokolo kiekie o Batavia } ma ka hoopii ana i a'u ma ke ano kipi. Hoike mai la ke aupuni o Holani, oia ka mea nana e hooponopono a hoomalu i ka okana aina o Sapidina ame ka ama o lamapi, a i ana ka e kamailio i na kanaka Malae ma ke ano ao ana ia lakou no-ka aina o Sapidina me e ole!o ana ia lakou e hoole i ka hooponopono ana a Ēuropa a e noho kuokoa: a oia iho la ka ko'u mea i hoopiiia ai, a ōleloia he kipi i ka poe Holani. He olelo hoino kumu pono ole kela, aka, a)a wau iioko o na lima o ka poe enemi, a ua hiki no ia lakou la ke hana maluna o'u elike me ko lakou makemake; aohe e hiki i a-u ke hana'ku. Ua lakou he motu kaua e lawe mai i mau hoike e hoahewa ai i a'u. Ua lawe mai lalou i na 'lii he lehulehu wale i ame na kanaka mai Sumatera mai, i poe ike; a o ka poe kela kekahi o kuu moku i lawe puia mai i poe hoike. ■ Ua hooikaika loa ke aupuni o Holam me ( x*a humu-hoopii a lakou ma o le Kuhina

Loio !a ' hooia ana ua hoopaipai wau i ka-j ijaka- Malae' e kipi, a e kue i ka mana a kc. aupuni; aka, aole nae hiki ia !akou kehooia-| io i ,ke kumu hoopii. | Ua hooiaio wale 110 iakou ma ko'u olelo ■ |ikaika ana, i na kanaka Malae e aloha i ko lakou kuokoa ana, elike me a'u e olelo nei a ie kamailiolnei la oukou Hawaii, Aole nae; i hiki ia lakou ke hooiaio i wahi hua olelo e kue mai ai i a'u; a hooiaio hoi ua uhaki wauj i kekahi o ko lakou aina, Nolaila | ua liookuuia wau e ka aha kiekie o Batavia ; mahope iho o ka hookoiokolo loihi ana, w : | O ka pono ka hoi ko'U hele ioa no i ka \va4hookuuia mai ai oka, ua makau loa na; kuhina o lava i a'u o kamailio aua nei au a: kakau hoi i ka lakou hana lapuwale, nolalla,' ua hooholo lakou ma ko lakou manao iho no j e hoopaa hou i a'u i ka hale paahao me ke! ku ole i ke kanawai, I līa oi ko lakou mana maiaua o ka mana] 0 na Kuhina o Hawaii nei, 110 ka mea, ua | mana lakou maluna o na Aha Kiekie ana ] Lunakanawai Kiekie. j Ua hoopaa ino hou.ia aku au y ka manao; lapuwale o na Kuhina u iiatavia, a ua hoo-| holo hoi lakou e make au, a mai make io no ] au ilaila, ina aole i hoopakele o Saipa ia'u. Ualiuhu ino loa kela poe Kuhina, a hoopaaKau iloko o kekahi wahi lumi uuku loa, a ] aohe lakou e haawi mai ia'u i mau wahij buke e heluhelu ai; aole hoi ae i kekahi 1 mea e liele mai e kamailio pu me a'u. Ua papa loa ia 110 hoi ka wahine holoi lole aole c hele mai i o'u la, a pela 'au i manao ai aole e ike hou 1 kuu mea aloha ia Saipa. - Ke nohb iloko o kuu wahi ,lumi paahao uuku, aole hiki ke ai i ka ai, 110 ka mea ua liele a piha i ke kaumaha. Aole au 1 makau { ka make; aka, ua kaumaha loa leo'unaau no ka manao aohe e ike hou ana ia Saipa a me ka poe a'u i aloha ai ma ko\i aina ponoi ma Karolina Hema, Pau ko*u ike ana i -ha ao o lani, pau ka ike ana i ka imo mai a na hok\i, pa\l ka lohe ana i wahi leo aloha mai. a pouli me ke annanu pu o loko o ko'u wahi lumi paahao, jkohu lua kupapau. Ke ike ]a no au aia au iiloko o ka lima o na enemi aloha ole, a hooiinakaukan ne kuu manao no ka make. i i . j He koa, me ka pu i hoopihaia ke ku ana jnia ko'u puka, a ua.kauoha ia oia aole e kaj mailio mai ia'u. a ua kauohaia hoi e ki ia'u make hja au e hoao ana e mahuka. Moe jiho la au ko'u pela inoino e kuko wale jana no ka mea e heino ai i waho, aka, o keia mau kuko wule ana aohe waiwai, aia I wale no a' loaa ke kokua mawaha mal He iinea kanalua no ka loaa ana o ke kokua ina* pvaho mai. oiai aohe makainaka aloha e ike jaku ai, aone lioi he leo alolia e loheui aku aL j I kekal|i po ua onawaliwal! mai ia an 4 no nui loa o ka pololi me ka manao kaiuua!yx ulu ae la no ka manao e make ana. No jko\i ele|!iof e make me he ilio Ia # ( ma ke an6 ike 010 i|\ mai, knpu ae U ka manao e kahea aku i ke koa kiai ma kekahi kumu, a | ana la ka wehe mai i kn puka f o

| ka hopu aku no la ka'u hakuka* a xuuia an e . pepehi mai, O ko'u noonpo ia iloko oka |pouīT. a J6s*e riku wau he wahi nakeke j kekahi puka aniani uuku iluna oka paia o Ika iiaīepaahao. a ua paa hoi 5 ka olohakaia na pukaanianl me, na kua hao, Hoolono I aku la au o koekoeia mar ana ke pani hao o j kahi puka iuiiani. Ku ae la au iluna a najnaaohe nae he ikeia aku, Mahope iho kil loiia mai la kekahi wahi mea a pahu ana [ilunaokuu wahi pela, Aohe o'u kamailio ae o loheia mai eke koa kiai, Hapai a.e la au i kuu wahi pela a kaikai aku la ma ka puka anianL Ku ae la aiv iluna oua pela nei a paa aku la na lima ma ua wahi puka . aniahi nei, aia hoi puiki mai la limn j palupalu i ko\i man lima. ] \ {Aoīe i pau.) Maloko o kekahi anaina e nonolis ann i kane me ka wahihe, hamdhamo nku 'a ke. Ikahi wahi kanaka i kekahi wahine ui, kani \ iho la ke " me ka olelo ae, " O ka lio nei e {holo ai, aohe hou kepa ana, aohe hili uwt- ! pa ana, he haa wale no ka hana i ke \Ku ae la hoi kekahi wahi kanaka kolohe a | olelo ae la, {J He maikai lio wale iho no paha, | aohe holo, he mamake wale. M Pnne no kahi ' kanaka mua, " O na paka nina ka paha !a. ,% I Hu ae !a 1?a aka. ! Ninau aku la o Hulnino ia Poneko, :i E ! aha ann oe e hoonanea mai Wi ? Pane aku | la o Poneko, ;i E kuko ana wau ina he wai- ! wai au, i wahine liaole ka\i wahine e inale i ai." Pane aku h o Huluino, V t na loaa Ino ia, he kanaka maikai ka ] luai paha i# ka I wahine haole ia oe, o ke iuo hoi auanei ke^ 1 j i ianamai," Huhu loa o Ppneko, 1 Balota Lunamakaainwn'a.—Ua ike iho I inakou i na balota o kekahi poe e paiia ana | Oia, noke'a mni na balota i ke pai, ai no ka j pono i ka nui.