Ka Puuhonua, Volume III, Number 21, 9 June 1916 — KILA a MOIKEHA HE MOOLELO [ARTICLE]

KILA a MOIKEHA

HE MOOLELO

A'w :NOJ ... -v" <Ka Hookoio Kupaw.ha—A kē Kama Kapn a Hooipoikamalanai i ka Nalu-kee o Maka'kua. Kakauia e <Xopana-Ndi-Asba MAHELE ELUA. Hni o Kila me kona rr~?u kupu :na ma ka moku o ke Keiki-ili' Lua (Oahu nei-)—a HolO Ana oKila—a--M.oike» Tahiti. Ina la, ua pau poo, pau hi'u na iwi o ua poe nei i ke keiki o Kauai i mea makau kilou maoo'no keia huakai aumoana na' ' ua alii nei. O na i'o no o lakou ka maunu e kupalu ai. u He mau kaau elua a ekolu o na ipuholoholoua ame na ho~ keo e piha ia lakounei," wahi a o lakou i hooia mai ai «ne ka hoomau ana mai: "He maunu keia ua maopopo mua no ka lilo i ke keiki umaumalahalaha a Moikeha., No ka mea, o kela holo ana no inehinei aku la ka hoike maopopo loa o ko lakou nei i kaluaia. No ke kuaki wale-mai no ke kumu o ko lakou nei ipoepoo loa!" a hou ae la ka aha kanaka mai o a o. Ia lakou e lilo ana i ke kamailio rat: uwauwa ana, aole o lako« hoomanao a nana hou i ka puuohu lepo he anuenue a lakou i ike aku ai i Mahukona ponōi. Aia ka lehulehu ma'i kela aoao a keia aoao o ka aha katlaka kukn nei iwaho o ke kahua mauu me ke kamailio ' ana ipe na olelo like ole o ka lioino i koJakou koi ana o na ke kumppili a na aoao a j .elua a hpi-mau ai no keia heihei kukini» Aka oae, i ka hala ana ae o kekahi manawa li'u wale o keia kukaliki ana, a ia lakou i 'hoomanao hou aē ai a nana aku, aohe o lakou ike Jhou aku i ke 'ku mai o ua punohu lepo kupaianaha nei. Ia lakou no nae i hookolo loa ae ai a i ka nana ana aku o ko lakou mau maka ma kahi e holoia ae ana, a hoea mai io lakou 3a ka pahuhopu, ua ike maopopo loa aku la lakoo, o ka punohu Iej?o io no ia'o kahi la aku, a 0 Kaolulo io no keia e hoi mai jiei a hiki mai i ka pahuhopu. Nolaila," ua hoomaka ae 1a lākou e uwauwa me ka hookanikani pihe ana me keia mao olelo 1 ka i ana ae: *"Ku i ka hoonaukiuki me ka hoouluulu haka- . ka; • "I nahea nei no la ke a'o ana a ka Hawaii kaohi kukuna o ka La a ileeia ka mama i ka holo, alailalioi paha, ku ka lawe ana mai a hookomo ae ileko o ka a 'ka poe kukini; Aole ka

auanei pe!a ka ! keia poe .Ji ka poo olohaka, nui walr. u ka oiii hapuku wile aku no paha ka iakou nei; o ke unu pehi lo t paha auanei, o J<a nene holo m hele, aia ka poqo o ka o! io a ae he mau-moho kukiai. E no ka hoi ke ■ ; ka laekahakai q Puna n l .-; iua iihi launa aku mahope o K ■ lolulo i ka la kku la e . He mau hana hoohii.ahila ■; h ohoka maoii no j kela ia K<?.h " alii nona keia pioku nui o iH<, waii." ■ ! :■ ■ .1. Ika hooki a'na iho no ok > mea nana na ofelo maluna se i kana kamailio 4 na 0 13 no ka wa a kekahi' mea o loko o ka aha kanaka i ka pane ana me keia mau oleio: s "Pela no la hoi iiki nui ana mai nei i ka ika ka ka ikaika ia!" Mamuii o keia mau oleio ku i ka hoonaaikola a kekahi ks' a';a 0 loko oka ahai kanaka, ua u'u ae la na manao hoonat;kiukj iloko o kekahi mau alii } o i k ; iakou i olelo ae ai ka leo o ka mea i piha me ka inaina- ir,c ka lohe ole o'ka lehulehu: * "I ku hoi paha ka oUkou oIeVV keha e kena kauwa makr,wJ , 1 k:a amo mai ona mak?.. Ina keia e lomiia aku ana' n-- 5 !n.,ki a maiohi hiamoe. he hoaa wale ■" ■■■ ' - . i■■ ■' iho no e hapapa hewa ai na li« ma ma o a maanei. Noiail i, e o r u mau pokii oka hanau ana a *ia kupuna, pehea oukou?" ' Aole i pane koke aku ua hoa hanau alii nei o Kapapala, ka mea nana keia mau olelo -a? k-i piha haakei ame ka piikoi mij wa!e. Aka v ua noho mu^uU 3 *oa iho la lakou me ka eke»" wahi huaoleio ole ae. x\ka n e» ia iakou e hoka wale ana no e like me ia, ua poha mai Ia ka leo o Nahiolea, kekahi o na'iii i hoea ae malaila ilōko o kela ma nawa:. ;V .. j.. . "Auhea oukou e na'iii iwi hakau a iwi paanaainai wale oka Mahele Puka'na la o keia ;rna nui? Ēi &ku ke kaihoee a hcc a iho ke malama a makaall oie oukou i'ko oukou mau kman • ame ka oukou mau mea i k ma~ ilio ai eha ko oukou mau w-ah , ua like ioa ia kanaka me k inii ake ahi a enaena, aoie no n e he hoomanalo e maailili ii k«iahi. Nolaila, e noho malle k < waha* mai wale ka walaau fea \va ha, o makani auane:! He hoo kahi no J mea e maalili ai keM ahi, o na iwi no o ouk^iu." -- : .■ ■' v ; . . i■ ; • ■■: " Ika hooki ana iho,o ua, Nahiola nei i k:-ia mau olelo aiv\ i hoopuka aku U Imua o n <» ia no ka manuwa a Ma:;uau'ii i |kekahi o na'!ii kamaaiaa mn Hamakua mai ka leo im ka lakala e li ai ka io o ka tnea o amaiiio ia aku ai. . , |

r ' v'_; : . y-. : • v : v ''Peln io ka ho i ! Eia a e nei : 1 ?i oukou . au e m.ala oa a f "an a' o Akahi-a-Kauukualii. [ie keu aku oukou a ka poe pe-, • iao puluaha hilah la ole a ka naD >oi nui wa.le? E malama j. - ukou maū waha, o pau n;t ■■! ■ o oukou i,ka.pokeia e a\f i ..aunu hoolaoa, puhioo.keia' « !'t naka{ae„ae e waiho ui:i' , . / ', , ; ■ 1 * le i ikeia ki hanai kei:«i i$ -v u nei ka olelo mai i kuu pō.o ko'u lan-akila ui no iu/'lwahi a ua Nahiolea nei rne :ca a«ka haaloulou aaa iho i ko : la wa i hoo nau hou aku ai i ikana kamaiho ana. O ke kanajk , makawela o oukou e walaau thou mai anar i«ka me* kulikuli, ha-Nha'i ia. no kona mau niho pokeia aku o ke : « ; e ! o." | I keia manawa no nae e kukeia nei keia mau oieio hoo ' l'U '<ui me ka hahana Vnawae r na oNahiolea ame Maauaalii } o i--: no ka manawa a Kaolulo a rnoho holopuni i komo mai ai iloko oke mokomoko ka pahu a make ona kukini me ka hoo i.ikahakaha ana ae iloko oke kahua. (Aole i pau