Ka Puuhonua, Volume III, Number 25, 7 July 1916 — HOI IHO ILALO, KUNIHI AKU I KE KONA. [ARTICLE]

HOI IHO ILALO, KUNIHI AKU I KE KONA.

He haawina a'o keia a kekahi laau e ulu nei ma Puna, a i hoi kona inoa o ke A'a-lii, O ka u!u ana o keia laau, "he kupaianaha maoli. Hoihoi oia i kona a'a a hohonu ilalo liio loa, kahi e loaa ai na ! hunahuna momona o ka honua a malaila oia e hoohonua ai i ka ikaika o ke ku ana mao ua' mau a'a la. ! I ka wa e nunui pono ai kefa J mau aa, ua paa loa lakou ma ! ko lakou wahi i kolo ai, a he| mea hiki ole ke ulaa mai ia la-; kou, īna a'a e kolo ana, ke ' pii la na lala iluna, me ia ano. ikaika no, A fka wa Qjpa ai ; ke Kona, alaila, huli kunihi aku 1 Ia ua laau la a alo ae la i ka | ino. No keia kumu i puka ai' V k lo kaulana a na Hawaii; eonh a hikfi- keia la: ! i4 Kunibi ke A'a-!il, alo i ke ! ! Ke kukulu ne" rrakou i keia ! i mea alakai i ua Hawaii e h;:'ia Teritorf. 'i E l ?*- )£afcbu ke komo nei. iloko 1 0 welelau lauili o ka makani Ko:iae nihi r.e ; mawaho o keia, 0 kā nlhau: Aia; ihn ka kakou ps!ekana ina ka- ! 1 u e paa maoli ana i ka ino?" . ) I Kela'Kona-hppe 'aku nei o' 1 kou, he nui na hale i hiolo, a J he'nui na laau i nlaaia e. ka ma-; kaui. O ke kamu o ka pilikia, : trci maloeloe o!c. o ke ku ana o [ rid hale, ua l:o!o no hoi na a J a o ! n? l\m maluaa wa'e m' 6. ka 1 aole ilālo, ;■. i

Peia ana no na r Hawaii o keia Paeaina ina aole lakou e makaala loa ana i keia wa. E \ilo kakou a pau i man l-:au A'a-lii e ku ana ma" kahi bohonu, e ike Nn.-i hn] i ka alo ana i ka niakani Koaa i kona wa t hoea māi si. 'Mai hoopalaleha a hoopau wale i Jka maw , Pehea kakou e o!a ai, a e ku ai me ka mafoeloe i!oko o ko kakou aina? | Eia ka pahe a ka'mea e kakau nei: I lilo ai kaikou' i poe A'a-lii, era*na alahele ē uhai ai, a» e pono e hana koke ia: I. E hoomakaulii i kela a me keia la. 0 na hua kenikeni e komo mai ana iloko o kou pakeke e ka Hawaii, e malama ia, a, e hoahuia ma kahr e hua hou mai ai. Mai a'o oe 1 ka uhauha. E ai kekahi a e hookoe kekahi no ka la ino. O ke kanaka i makaukfiu ia h, oia ka mea e hauoli ana. O ke kanāka i hemahema, oia ke pilikia ana. O ka malama ana i na hunahuna loaa liilli, oia no ke kukuIu ana 1 ke iahuapaa no na loaa waiwai he nui. Kiloi oe i ka ioaa, e nana mai ana no ua loaa aia ia oe i ka la mahope. Wahi a na kupuna i a'o maj ai. "E malama i na hunahuna ai i ka wa o ka Makalii. Hoi mai ka Hooik», aole e pololi." ,Ua na i'a ono i hoomalooia a i wahiia iloko o ke pa'upa'u, a, i kauia hoi i . kaupoku .. o ka "■ hale no ka pono home o na malama Hooilo. Peia na Hawaii a pau o keia Teritori e hana ai, i lilo ai keia i lahui' ola īloko o kona ponoi. E hoopau loa i ka uhauha, a e hookaawale aku i ka nele. Mai noho iki kakou a kaukai aku ia ha'i. H. E paa i ka lepo, mai kuai'wale i ka.aina.. 0 ke kahuapaa iho la no ia o na wawae —ke kuokoa hoi o ke kanaka ma keia ola ana. O kameai hoomakaulil a i ku kahi waihona me ke ulakolako, 'a i loaa kona f aina a me kona home ponoi; e piha mau ana kona ola ana me ka hauoli. ; Hauoli makou i ka hoike ae, npa ka Mokupuni o Hawaii, ke lawe nei na kanaka i na Aina. Hookuonoono. O kela poe ke noho nei no lakou ponoi jho. Mamuli o ke kaawale *oa ma ; ke kulanakauhale m|ai, ua koe ka lakou a, ua qi aku ko lakou ola aqa mamua o ka hapanui o ca Ha.waii no lakou na loaa liilii iloko o Honolulu. ! Ua hoike aku ma!sou i ko ma ko.u mau maaao ipaluna o kp kumuhana 'o ka "Oihana Ma- "' ? I hiai n e hoala aku ana i ka m.a r | nao h:ma iloko o na, Oiwi Ha- j waii e komo aku | iloko o A Oihana 'la, no ka mje», aiā ila(Ja; . - : ; : v. I . h " H '

ke ola kuokoa o ke kanaka ma : luna o kona aina. [ E malaiia, a, e hoohana |ka aina. Hewanoeala mgj al ua aina ala a nana mai :a oe. 111. 'E hoonui aku i ka .hul! ana i ka haaua'o. ' O na keiki makaukaa e pono iakou e hoounaia iloko ona kou-ma!arna!a'fna. la kakou e ola nei, 'o ka naauao ka mahiki nana e hapai i ke Jcanaka iluna. O. ka naauao ke alakai nana e hooikeike ke kanaka i na ala e holomua ai oia. E like me na a'a o ke A'a iii e kolo ana i na wahi a'pau e loaa, ai ke ola ike kino o ka laau, peia ka naauao e lawe ai i ke kanaka ina wah?>e loaa ai iaia oka pono ma keia noho honua ana.§ Minamina no ka loaa nuj„ple ona keiki Hawaii e holo iloko o na aina e, e huli ai i ka naauaō. Ao!e" i lawa ka huli ana ma Hawaii wale iho nei no. Ona kula o Hawaii nei, he mau keehina wale no ia no n# mea i oi ae, a oia mau mea iōi . i ae, aia.iloko o na Kula Kiekie oi ko na aina e. - ' Ke hooikaika nei ka Ahahui ' Puuhonua i keia hana. Okaj pilikia wale no, aole ike māi o ! na Hawaii i ka waiwai nui o ka hoahu ana no na mea e pon j ai lakou. Ma na lealea ko kakou hooikaika, aole no na mea ■ i'o. IV. E hoi na Hawaii a akoakoa i kahi hookahi. Ina e hoomakaulii na Hawaii, ina e malama a hoohana aku lakou i ko lakou mau aina, ina e hoonui lakou I ko lakou naauao, a hoi lakou a akoakoa iloko o ke apo hoōkahi, e lilo hou ana keia lahui i lahui mana maoli iloko oka aina. Alaila, ē ike ana kakou jko kakou ku me ka maloeloe a me ka ikaika. No keaha na Hawaii e lilo ole nei i poe alakai iloko o Hawaii? Eia no ka pane: Aohe dala, no ka mea, aole. i hoomakaulii. Aole ka honua ilalo, ke kaliua o ke kuokoa, no ka mea, ua uhauha ika aina, ua pau i 'ke kuai ia, ua pau i ka moraki. piha pōno ika naauao, no. ka mea, ua hapa pu ke a'oia ana; aohe ikaika hana, aohe ikeheina.; A aohe ka lokahi, no ka meaj ua kuee, ua kaawale ka noho ! ana ona kailaka. Nolaila, ua | nawaliwali maoli ka noho lahui' ana o na Oiwī Hawaii. i ī hookahi kakou ma ka noo- | noo, i hookahi ma ka puuwai, \ hookahi ma ka hana 4 i hookahi' ma ka nohona lahui ana. Oka hui ko kakou lanakila, oke ka kaawale ka make, J | I !awe kakou i mau ala-1 | hele i hoike ia ae h, alaila, e\ | iike anā anei kakou me ka laau ; j A J a-iii k*,.hoi iho ilalo, ku me | j ka enaloeloe a kunioihi aku i ka, I ino ake Kona e nou mai ana |ia oe.