Ka Puuhonua o na Hawaii, Volume V, Number 41, 9 October 1918 — HE MOOLELO IRELANI NO KE KOA MAHONE Ke Koa a me BERIANA A i Ole O Lucinia Malaki Ka Ui Nohea Kaili Puuwai [ARTICLE]

HE MOOLELO IRELANI NO KE KOA MAHONE Ke Koa a me BERIANA A i Ole O Lucinia Malaki Ka Ui Nohea Kaili Puuwai

MOK.UNA V. * Ke Pailaka 'Kamahao-— Wehpia n-i Ao Poipa--4keia ; Ikeia he Uiuiki ' f Lama no ka Hauo!i. ' E Lawe koke r k keia wahi akū, o h< "'i -' nei au i ka'u i- ho -p' 5 ,! ' 1! n< imua o ke kaikam? !s« " E kue mw aka a 'ani i.i oe m ilu >a o k I» 1 < ' 1 0 li 11 v i • < i 1 kou io'a kou n;. t > n_« na na irtaj,u Vor*ta. ~- p | E lawe koke aku "ua r >. K- ; oikora, a e hoopaa i n • * : -j iumi paa loa.o ka 1. rp h n."| wahi a ka Moi. Aole loa he ha'e , ; h • e paa aku ma'i ko o keii.i s paia ma FCinikcr i a puni. E lawe koke aku i Keia lapu wale o poina auanei au i ka'u selike me ka op o wahine ui o keia mau ku?hiwi. E kuu'mīkna, wahi.a ke Kpikialii Mukad^. Ūa holo.mahuka aku nei na Keikialii Muk: d' jne 'kekuhi mau kanaka pawa E kun k> »ki, mai htpohopo n</u, no ka mea, ua hoi hou ak ) k<t'd mau ami a me ko'u mau olona i ko hkon mau la o iwakaUK< mikahiki i aku !a. Nolaila. e kuu keiki aloha, e halni aku mahope o iaua. Mai hoi hou mai no Khrkrja r.ei a" haa ki Leigula. : * - E M -hone o ka Hapi, e alualu. aku i naenemi, a e hoihoi mai i ka Le"gula- • Ua kau ae o Mahone maluna 1 o kona lio ks lio kaua 'o ke Keikiilii Muk. da i haawi aku ai nina, a pela no hoi o Donafa o ! ka Laauihe kona ukali ī kau ae ar maluna o kona lio a haha' aku la mAhop 4 ? ona enemi e holo ala. L Ui holo akn ke Muk -d t no ka a"kau, oiai hoi o Mahone a me kona ukali- e nee : papa aha i ka laua huli ana mai kekahi uiulanu n i kekahi u!u- ( ' laan ma k;»hi kokoke ike ana a j Ukou i haalele aku ai ma ia aumoeJ ] Ua lohe wale au na ke "Keiki alii Muk id\ e al..k i ana i ka welau akau o ka poehkana ma ke leau i e hiki mai nna. I Makemake ko*u lilo ana i malaloo ke alakai ana a ke Ke» ikialii eueu, wahi a kakou Koa j Opio Mahone. * ] Aloalo hele aku la ke Koa . Qpio Mahone iloko o ka ulūlaau me Donala ma kona aeao, nb j ka uhai ana ina meheu o na , e auhee la, h

| Ua hooprhaia J<ona nani? me ka oho'i nui no kona 'inākih ; hmi ii< i, oi<i kona enem n\ \ i li! .i', -iia ilok'i o ki m n t r> ka j Mfi' Jj i :>i . ;»nu i • • ;>.•« ' ;ka iui .eio-ia ..i k.i h:>r:. Imko a in;- k i m h ('■ i < - li .D > . I , A\\ y piha i Iot;!a 4i ka •. «•' \r n*. 'o;:-i lau i e h >lo ;i i . ,1 I 1 ku n . < M U. - k Hapa! wahr.i t.; iii u-:' īp- e mal ai m;ii!o ! -o rmt n kek;:hi wahi u'.ulaau uuku, a laia i ha:: ( lele aku ;»i mahope. iloko oi;< j wa. j Owai kai kAhea mai la ia'u? i wnhi a Mahone,. iaia i kaohr | mai ai ika hola-p kona lio, rr huli ae la e nana. He mea oiaio loa e Dnnj)h o ka Laauihe, ua lohe muhui ;;u i Jtela leo mamui Ae, pela no hoi au, wahi a

D nata; m • ke ■ wawa o Kale- '■>. M.ma. f iie • imi. oe i ka Leigula »n» ks lim i o m Denemaki, i w jhi hou a kh lt o Ar, ..e, wj.hi ;> Mahone. '}. N,> kC"ha_ k'-u kahea hope a«i l JJnau ?

j Ina e >mi ina oe i kela Lei n i ii, wahi aka leo o ka mea j.karoi Jii> ike o> t 'n, i hoomau j fn-.i • , a1.n1,», e iioAi ae \ kou 'm u ;i f huU aku iloko. |.) kw wi o ke Kupua jE':eit'. j J[ ke.iiwawa o i e Kupua,Ele-.

ek!.w.ihi : ,Mdhone. I ke o ka enemi eleele wahi a Donala. E holo aku imua. e ka hoahanau o kuu pnu waf, a mai hoolohe i na olelo a ka hupo. M Mahone o ka Hapa, wahi hou a ka leo kamahao, e huli hou ihope, i loaa ai ia oe ka hanohaoo, au e imi nei. No ka aole i lawe pu »ku ke aliipowa i ka Le'gula naui mai ke ana aku, kahi i hoo aaapio ia ai i keia po. Ina he puowai wiwoole ko.u me ka pau lele i kau pahikaua, alaila, e imi aku t ka Leigula ma ke awa*a o ke Kupua Eleele. Owai ia oe? wahi a Mahone. tCe makemake nei au v. il<e aku rka mea nana keia rra i kuhik ihi aoa ia'u /na keiamau mea. Keolelonei au t ua kamaaina ia'u kela leo i ka lohe ana mamua o ko'u leo ponoi ihr>. no hoi au, vahi a Donala. . , Owau kekahi o na mea e nei maluna ou iloko o ka' popilikia e* Mahine, aka nae, aoie e hikija oe ke|ike i ko'u ano». - E hoolohe i ka'u mau kaueha, no ka mea, na'u f hoopakeie i kou ola i feeTa po. Mai ukali aku i na Denemaka, no ka njea, ua„ pakele aku hkou a i kekahi puuhonua hou, a e halawai hou aku no oe me lakou ma ke kahua kaua e kuu Mahone. ' Nelaila, e awiwi <ku e kuu Mahoae no ke awawa o ke Kupua Eleele. i loaa ai ka Le'gu!a ia oe. | He kuhikubj kupaianaha loa' jkeia, wahi a Mahone me ka hoomau 3ltu no i kamailio ana: Pehea la au e ike ai aole oe i 1 hul pu aka me ke- aliipowa e" maopopo ai ia oe keia piau mea' a pau. " *■' _

a ( In;i Rt>le oe e hoolohe i ;ka'-u !■ rii (i kiihikuh: ana,. wahi a kai !eo o ka mea ike ole ia, ; alaila, e i hweia k,v Leigula e ke alii i p.>wa i ka [> k iua iwaena' o"ra i kijahiwi, k:ihi eu i pakele mai ai iloko iho nei o ksia pule. Aia ke i keia wa ,m v kona ala ro na halep •; h o 6 •vifii«. fi. unhi ake Kon Opio ■ VL:Īlirln . ■■■...■•• - ■- A.ifo h- 1 - mau ha'e p~.sls> ma Kinikora e'paa ai oia, w:i!a a ku Isq. • tJe ikiika wi'woolk ko k;:i -Mōi Beri|ina ma ke kahna kaua, aka, he mana ike ole*ia ko ke aliipowa e hooneleia ai ka paa ona laka a me na kuahao i mea ole. E hoolohe i keia kauoha e Mahone. E awiwi aku .oe ano e no ke awawa oke Kupua Eleele, ina i ake oe e loaa ka a me ka mffhaloia. Ma ka hoailona Ja au e ike ai hoa'ioha oē no'u e ( 5a malihini pahaohao? wahi a 'Mahnne. - ''4 | Ii oe i haalele ai i ka"pupupu

hale o ka Heremita '(Kahuna Katolika), ma ke aw;,wa o Ka!ema Mama, ua kāuoha mai ia |iaoe e hoolohe ba alakai ana a ke Kupua Fleele o ke 3wjWs.! K? ki uoha aku nei,-au ia oe 'e i awiwi aku no ke ana ilpko o ka I ululaau. r Ja pono! wahi a Mahone.

Aloha oe e ka lede. E ukali mai ia'u no k» a,wawa e D inal'i I oka Liauihe. ' ' ' j Ma kou kuamoo no au, e kiai a e Inopakele ia oe e Mahone, wahl hou aka leo. E hilināi nia ka wiwoole o kou puuwai a rm.km pahikaua maikai. Ina i ioaa ia'u ka pahikaua a kuu wahi a ke Koa Mahone. E loaa no ia oe iloko o: ke ana. O ke aloha i\o auanei kou. Ua hoomaopopo 4ea iho |a ke KLoa Opio Mahone i na kuhikuhi ana mea ike ole ia, nol.aiU, hoohuli ae la oia i kona iio me ka ho..ui ana ae i kona

mau kapuai., . , J Uknli aku !a o Donala-m'ciho-l pe me ka nalo aua "aku iloko o ka ululaau. He kupalanaha maoli no. He m a kahaha ka ike hou ana aUu i ke aliipowa i keia po. E Donala, v wahi a Mahono. Pehea kou kulana iwaena oj ka paio ana mai nei me na kanaka powa? Ua hooiaio au, ao!e lako.i he : poe ola e no ka mea, ia'u i holo aku ai no na Denemaka opio, ua . ke'ake'a mai. la kekahi o lakou īa*u; he mea^ 'ui ūoloa, ua waiho aku la auj . ilak>, me he pipi kolo ia imua d. keia pahikaua ma kuu aoao. j A pehea kou kulana ia wa e' Donala? | la'u i huli hou aku ai no na| Denebaka, e auhee ana lakou' me ka puahi uui imua oke Keikiaiii Mukada a me kona mau kanaka. He keu ia o ke koai 1 ' 1 • pukonakona e Mahone. E pono nae e * ka 3>i- i gula ia kaua e Mahone, i hiki j ai iā oe ke holo pn me J[n£r koa I kaulan« o ka aina. ' ,j mea" oiaio ia e Donala,' I wahi a Mahone. 1 . Ano kaua no ke awawa o ke|

Kupūa iileele.' Ke hulhiia w.'le m&i.-.nei no- i •*ivke'k < īh mii nei ki poptltk a no ki'oi i 'ken aunnp, atc?., ina i Jnan i ,'u 'ki o!uo!u iri t> kt M- i c 'hr-;uvi iv n i i ki -I>-i* a ] mahalo r!r-l.'k n Wn\ ~> ' 'ifr 1 < k r ' - - • i-'t i o i'.ii ni r F/--> u i-> fl D 3 ■>!•.' ■ i- » , ? . r !• .ii .n> {' np ■, , r . . 1 *'■ ' ■ ' .m j i »<5 *i *' ' weliw^i n n -ij, j Tia f-pl,i ai;tiln, n ppp.'i I 'i ū? Iki pono m?' ko k/ikou no;i<-, n ke hilinni nei an, ff/hiki ii kau 5 ! ko pnīe a ina enemi e hatawa« ma» ana mc k~iur> i!ckn o keia awawa pouli kr-ua e he!e ne-. Aka, aole o*u makemake rki

| i kela ana e Mrhone, me la ia'u lua like me he wahi la no na okapo p nkoākoa ai ka !meha. Me keia kukai olelo ana hoi oMahone. a mk kona ukali, ma ke i ke nwawa o ke Kupua Elele. Ina \ J ike mua o' DonAla, o keia-wahi he walii lapu, aole e

. hiki i na pahikaua a psu fj Kinikora e hoeueu iaia e iho ilalo 0 ke awaWa, Holo akuMa laua rot ke ke'ake'a ole ia, a hiki i ko laua kokoke 3n;i e komo ?ku iloko'o ka ululaau,-ike aku la laua he puulu kanaka nui i lako ina mea mamua o laua, me he mea h i hoohohoia mala.la e | kiai i ke ala no ke awawa hoo'pahaohao. Holo aku IA no nae ko Koa Opio Mahone me kona ukah' imua melra hopo rrle, ska, pa-P mai la i ko laua man ka leo kahea o ke kna kiai i ka i ana maf: Owaikeh? Mamua ,*eo ko Mihene pa'e ~ana aku, ua holnla ae la m* na paia oka lewa he feo kanikau m» ka ihiihi. 'O ke Kupu' Elepie o ke awawa, wahi a k- hooho 'o ke koa kiai, Aole au e kali nbn?j no ke. !g«laapa-uo ke keena hoahu waiw.W o ka Moi, -vahi a kekahi na koa, iaia-i kau "koke ao a |ma4una o kona lio a holo aku fa | 1 ukah'ia aku hoi ē ka lehulehu! o kona mau hoa. Kali iki iho la~ kekahi o na koa hopo ' o!e no no kekahi man. wa, a auhea aku ]a ilalo o ka ululaau, ska, ja h- | kou i >ke akn ai ira If>mal ma I e owaowaka ana iloka o ke awawa. I Ia lakou i ike aku :-i i na Ihmalama e ana 'iloko oke a\vawa, a lohē maopipo aku la hoi ina leo mcfe k-in'-•kau e hookokoke māu mai ana 1 o lakou alā, kau ae ia lakou 'maluna oko lakou mau lio a |holoaku !a, me £e kanaenae }an« ae i na leo pufe i ke Kupua j Eleele e hoopakeleia hkou, | E hoomaika'i ia na lāpi, wahi j a Donala, e e jke Koa Opio Mahon'e, nialele • kaua i keia wahi anonnō a eehia me lakou la. 1 | Uoki e Donal?, wahi a Ma- ! hone. * | : ' U' j Ilokookeia awawa ? kai'.a e ,komo aku ai, me kf' L Kopu'a 1 Elee!e ao ke kue ia m|f, tv!a!ta ' e hoolana i kou nnnw! "" ' | ■ 'l ( I? hon'nm i kn'n w?'hi n T>cr •!i '* Vr!tnun -nVV? •' ,-ei |ai iaia iho. ' *

1 PeUea ia e hiki ai kt* hoo'-n ī k . r»i;M! io iwaena £> rfi 1 ]b'j o ka pō? . __ 1 ! Ah !M 1.1 m i p>>hjicsM 'kt ow ika m,t ta ilil-i o in! ! 1 Ke lohe'nei'h .i kiu i ? kH < J hoa'ioaun k.mikau e hohoh ' an.. mi n=i o ka lew.i. 1 Noh'la, e ki me i .a k Ma! rj"i!i wv } - | -1< u; , |tn i li. * i (i;« j.: \ī}. > i . lQi/1 i i> tliok ! «! kt- aw . w *. >i u i ;x ; : Ao!e 'no e hiki i ke Pelajkapi - ana hopō ole, i ike mua o'ei i n:i lapu, ke haiUele'i kei* ' waiii', n| <bolp no hoi e hik? i ka Moi Beriana ke kupaa i kona kulana mj keia wahi. - 1 Moi Beri3na elhohe ' w.iie imua ons uhane lapu o

ka poe make, wahi a.kekahi leo l pa-e mai ai mahope o laua. A hoea mai la ka Moi! aoo' wiwoole mailoko mai o ka ulunaheie, e hulili- ana %ona maka me ka weli oka inaina, i* kona ike anai koaa poe 'i wae ia, ua haalele i ko |akou mau kulana. j E na ilio hohewalel iwah an 3. 1 . - i

Aolelba kekahi o lakou 6 hele pu ana me a'u ,jma ke kahua kaua o Kolinekopa. E ke Koa Opio Mahone o ka Hapa, aole ka uk - li pu aku ia lakeu: ! 4