Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 57, 1 May 1893 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

rAo!c o makou makemoke o lawe i ke kolkoi o na no na m nTlRn i hoopukaia nalalo o keia ko makoo poe mea kakan.1 * 0 ka Hooponopono Anpuni hea la ka oi aka o ka Haikai. . Eia i keia manawa, he elua kulana hooponopono _aupuni e upu ia niei, a e lohe ia aku nei hoi mai ka waha mai o kekahi poe,. oia ■ hoi ka hooponopono anpuni Moi ame ka hooponopono o Amenka, aka, e ike ia 'nae,' owai la ka hooponopoho aupuhi, .maikai o laua,-a he mea pono, mamua .o ko'u hooia ana i kekahi o laua, e noonoo pakahi ia. 0 ka hooponopono anpuni Moi, oia ko kakou mai kinohi mai ahiki i ke kahuli ana aku la ika la 17 o īanuan, 1893, a ua-. kamaaina kakou i kana mau hana, a aole e.nele ke aloha ia, a ke olelo nei kekahi poe, e hol hon 1 ka nohona- aupuni Moi,...no ka mea; he nni ka pomaikai e loaa ana' a he loaa ka pono koho i kela me' keia, a he hoopohopono kaulike. TJa ku kakou maluna o ka hooponopono aupuni Moi mai a Kamehameha I. ka Nai Anpuni Kaulana, a hiki ia Liliuokalani ka Moiwahine I. o ko Hawaii Pae Aina a Heahaka mea i ike ia, a heaha hoi ka pomaikai o ka lahui? 0 ka mea i ike ia, e pii mau ae ana na hoolilo o ke aupuni, a o ka pomaikai o ka lahui, aole loa he wahi pomaikai iki, kellihune aku nei kekahi poe, a o ka poē hoi i waiwai, ke emlmai nēi lakou, o ke kumn hō naē, mamulino ia o ke kaupaoha like ōle ia mawaena o ka poe ilihune a mē ka poe. waiwai. ’ Malalo . o ka hoaponopWīio aupuni Moi, na auhau ia na makaaināna' mai ka poe waiwai a ka poe ilihune, no ka auhan- kino, he elima .dala, i mea e uku ia ai kekahi mau hoolilo o ka lahui, a ina o ka huina lahui he 80 tausani alaila ua like ' ia me 400,000.00 dala, a ke mau nei kakou maluna o ia māu auhan ahiki i kēia la, koe ka poe i hookunia e ke kanawai. Ke uku nei kakon i keia manawa ika Moiwahine, ka HooilinaMoi, ka Moiwahine kanēmake a me kekahi mau mea e ae i hōokaawale ia e ke kanawai no na pakeke o iapoe oiai no nae lakou hepoee noho nlakolako ana, a ir,ā o ia mau dala a me nā aiua leialii ilu.ia aku na kapoeilihune iha la ua oi aku ka waiwai, no ka mea, he kauoha kahiko loa ia mai kinohi mai “e manawalea aku oe i kou waiwai no ka poe ilihnne,” a oia no hoi ka Kamehameha IILi hooko ai, ua manawalea aku oia i na apana aīna i ka poe ilihune o kona mau. makaainana. 0 ke aupuni o Beritania Nui, he aupuni ia malalo o na hooponopono aupuni Moi a hiki mai i keia la, a ke hoolilo nei ia anpuni a oi pa-umi aku i ko lakou mau hoolilo, a ke uku nei hoi i ka Moiwahine Yitoria a mē ka ohana alii he haneri miliona dala a oi aku, o kahi nae i loaa mai ai ia mau dala, na auhau ia i na makaaināna mai ka poe ilihune a i ka poe waiwai i papakolu iho i ko kakou mau anhau, i mea e kaa ai, kela puu dala nui. A mawaho ae o kela puu dala, ua hookaawale aku ke aupuni he man haneri tausaui eka aina i mea paani no ka ohana alii, ilaila e hololip ai. TJa nui ka pomaikai o na Moi, a ua nni hoi ka pilikiao

na makaainana mamuli o na auhau hookanmaha wale īa, a ona poe ilihune a pan o Enelani i keia manāwa, i ka ma,nawa e kaa ole ai ko lakon auliau, ua kudala ia na wahi home, a e kuewa hele ana lakou ma na ipuka o ka poe waiwai, a o na wahi ili mea ai i kiola ia aku ma na pukaaniani-, pia ka lakou e ai a£ a e hanai ai hoi i ka lakou mau keiki, a o kp lakōu mau home, mawahō o na paia o na hale o ka poe waiwai, auwe ka mea manaonao e. •; 0ka hana kupono loa a ka Moiwahine o Enelam e hana ai e haawi ae oia i kekahi kokua ana i kona poe i pilikia; a iha o na eka aina i haawi ia i ka phana alii i mea kiki holoholona ai . haawi ia i ka poe ilihune, inā ua oi loa aku ka maikave like me ka Kamehamehā III. '1 hana ai, aole nae i hāna p Enelani pela, he aupuni, Moi ia ahe āupuni Moi no;boi-. ko kakōu a kekahi poe hoi e ake nei e kūkula hou ia ae ia hooponopoup anpuni. Inā e hāpāi -hou ana kakou a ku hou kē' aupuni Moi, alaila e hoea māi ana ka hopena e like aku ai kakon me ke aūpuni o Enelani; e papalua ia iho ana ko kakou mau auhan i mea e kaa ai ko kakou mau hoolilo aupuni, no ka mea aole o kakou makemake e noho na poe waiwai iluna o ko kakou aiha, a ia lakou e kaawale ai e emi mai auanei na loaa aupuni a e oi aku ana na hoolilo, a oia ka manawa e uwe ai na kanaka no ke kuapapanui o kaauhau, a oka poe ilihuue ina he wahi apana aina ko lakou e kudalaia ia auanei i mea e kaa aL ka - .a’uhau, a aole hoi he olelo ana no ka poe o kakou. i noho kuonoono. Aoie ipaiu