Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 116, 15 August 1893 — He Moolelo Hamii [ARTICLE]

He Moolelo Hamii

MOKUNA X. No ka Nu[):*. A lie mau napa eae no ma na wahi e ae. O ke kaau ia ana o kekahi poe kupapau, ua hoopoepoe ia ke kino me he mau polo paiai la, a mawaho ae ke koko, aīa ka pono oka nalowale o na iwi, ua pao ia mai uo iloko o ka hale hou, i ke alanui keknhi, a I kuauna lol kekahi. Ikeau o lvamehameha II ame Kamehameha IIi ī kanu pono la ai na kino kupapau. He manomano ka opu inoioo o na lii a me na raakaalnana kekahi i kekahi. Na Wahi e Noho ai aa Uhaae.

He ekoīu wihī o noho al na uhane maliope ■>» ’*ia make ana, pela ka manao o k:i ;joe naauao loa o ka \va kahiko īua II twaii neī, oia na kaala, na poe o ka papa hulihonua, a me ka poe kiī kilo lani, a kuhlkuhi pauone. 1 O ke tu> kīiewa. 2 O ke ao «aawkua. 3 O ke ao o Milu. 0 ke ao kuewa a « kt* au auwana kekahi inoa, maanei e Mau aauwana hele wale ai ka uhane o ka mea kuīeana ole, a makamaka ole nana e hookipu, ua hele wale i ka maomao a i ka wiliwili o Kaupea a i hikl aku 1 Leiolono, aia malaila ka ulu o Leiwalo, a ina aole auma-

kua kokua, e lele hewa ana ua uhane_nei ma ka īaīa e lipo mai ana ka lau, eia ka he lala p<,»popo ia, a haule aku la ilalo llīo i ka po pau ole, a ole, ua nanea wale ka uhane i ka hele me he makani la, a ua īīlo ka ka aina i mea palahalaha, a i liīkī aka kona uhane i ka Lehu’kauhane a i ike aku i.ka auau k.*i mai a kekahi poe uhane ma kaīii aoao mai a lele hewa aku mi kauwahī awawa kai e malino mai ana, aīa ka bc awawa kai ino poi uhane !•*, he pohaku oioi ae malalo, a ina uole makamaka aumakua kokua, e lele io aka ana no oia īīaiīa, a « t īde no īa i ka po p.iu olp. Ua uui ka poe ī make a oi.t hou, a i olelo pīaopine m.ii no keiu mau wahi uui ka v»m Uaihko mnī a īioen mai i keia au lv»u. A pela n« hoi me na kauīa i uluhia e n.\ uhane a ua liio i muu w.ihi kaeaenae ī:i me ka pupu piii ma keia mau wahl, mamuli o na mooleli mai keia ooe i A ola.hou maī, a m*j na kaula l:e kumu o ka maaaoio ia he oiaio. 0 ko Oahu nei ieina a ka uhane, aia e kokoke Li i ka Ino o Kaena,

ma ka aoao akau e huli la i Waialaa aneane ao ike alanul oki e iho ai ma Keaokuakuu, ao na palenai oleloia,, o Kahoihoiaa, Wakea, aia i Kakaheo la, malalo iki iho, a i ke kawa tai o Kiiaula ma Keawaula. Ma keia mau wahi, e loaa aī na uhane aumakua kokaa, a na lakou e hoihoi a hoola hoa i ke kino, a i ole iawe aku paha i ke āo aumakua; he kakaikahi nae ka poe i kokua ia e na uhane aumakua kokua, a ola hou ma ke kino a ite ao aumakaa hoi, oka hapanui he make waie no. O ka leina a ka uhane, h*e owawai kai poi uhane ia, a lele aku i ke ao pau ole. O Leiolooo hoi, oia kekahi w’ahi e make ka uhane I ka po pan ole. Aia no la kokoke ika pohaku o Kapukahl, a ma nae aku, e ku pono una I kapuu hooilina o AUamauu, a huii maka akauo ka Hokupaa, a nia kapa luna o ke ala kahiko he hapapa pohaku pahoehoe, a maiuna pono iho he wahi ponaha poepoe, aneane elna aoi aku paha kapuai ke anapuni, oia ka puka e iho ai īlalo. Oka nui ia o Papaia Leka, he ao aumakua ia wahi, aia ma ka puka o iho ai o Leiolono, a he kumu ulu e kupu ana, o Leiwalo ia. He elua ona maa lab, ma ka hikina kekahi a ma ke komohana kekahi, he man lala ulu hoopunipuni ka kela, o kekahi lala no ka po pau ole, a o keknhi no ke ao aumakua, ao ka mea kokua, e lawe ia ma ia iala, a ike ī na kupuua īa Wakea ma a oui loa aku. 0 k:i palena o Leiolono, o Kapapā kolea ka paleaa hikina, aia malaila he peelua nui kiai ma Koleana, a o Napeha ka palena komohana, he moo ko laila kiai,-a ua makau no na uhane ia laua a hol hou i hope, a i loaa maī i na aumakua kokua, hoi hou, a alakai ia i ke ao aumakua. Aole i pau .