Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 127, 4 September 1893 — KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela. [ARTICLE]

KA EUEU WIWO OLE O NU IOKA A I OLE, O KA Makai Kiu Hale Niwela.

MOKUNA XIII. IKA wa a Pa i hoopaka ae ai i ka inoa “Hale Niwela,” ua kiola koke īa mai la he malamalama olinollno e kekahl- mea ma ka helehelena o ka mea i kapa la o Kaka. Ua manao loa ua poe la e ike aoa la lakou i kokahi hoaīlona nno hikilele ma ka helehelenao ua kanaka la, aka, ua hoohoka loa ia nae ko lakou mau maaao, oiai, aole loa he ano e a ano hikīlele iki ae o ka nanaina ano waipahe o ke kanaka malihmī. He minoaka ano heaehene wale uo ka mea i pahola ae ma na papaIlna o ua kanaka la a me kona mau maka koa e hana pono aku ana iīoko o ka waha o na pu, ua pane akn la ia ia me ke ano kuoo a hopohopo ole. “E hoomanaoī Ke pailaka nei oukou i ko oakou mau noonoo ma kahi huhewa loa, a o ka palna a pakolu ana keia o ka oukou mau hana hoonaukiuki wale ana ia J u. Aole no au he kanaka huhu hikiwawe # aka, ua aneane hiki ole nae xa 7 u ke uuml iho no ka oukou mau hana ano kamaliī, a iua oukou e hoomau hou maī ana ī keīa mau hana, alaila, ke hai e aku nei au i olahonua e eha ana kekahi o oukoa.” “Alaila, ke hoole nei oe aole io no oe he makai kiu?”_ wahi a Pa, “'Aole au he kanaka hoomaunauna wale i ko’u manawa ma ke kamailio waiwal ole, aka, eia ka’u noi: E lawe mai i ke kanaka nana ī haku wale i kena mau olelo epa imua o kuu alo, a e pale oia no . kpna ola iho, a pela hot au. E hakaka mauame na pahikaua a hiki i ka make ana o kekahi o maua. Oia ka uku a 7 u e panai aku ai maluna o kekahi lapuwale ino.oia ano, no kana mau hana hohe wale, no ka mea, aole I kapono kekahl kanaka oia ano e ola ma keia ap, J7 wahi a Huka. “He kiekie maoli ho oe a ke kanaka makua ole, aka, ke minamina nni au nou, oiaī, na ahuwale oe, a o kou hopeaa keia.” “Ea! oia ka mea nana i kapa wahahee wale ia 7 u? E lawe iaia ano imua o’u i keia wa, e ku mai oia he alo a he alo me a ; u? A pela e maoo wai la ka mea epal” E Ema Kalene! 0 koa manawa keia e kamailio mai ai nou iho,” wahi a Pa, Ku ae la ua wahioe la, a me ka leo haalulu, ua pane mai la oīa: “0

kela kanaka e noho mai la oia no o Hale Hiwela, ka naakai kiu,' Owau no ka mea nana oia I hoowalewale, a mamuli o kona pani ana ia’u, eia oia iloko nel malalo o na hoano e ana iaia iho.” Aolepahahe kanaka e ae. e hiki ke hoomalae iho mahope o kona holke kaokoa ia ana e like me keia ano, aka, no Hale Hiwela nao me kona īke no ua makaukau ka make nona, ua noho iho la no ia me ala be mau kamailo lealea wale no keia, “Heahakau olelopalenou ihoe ke kanakap” wahl a ka nioau. “Eia wale no ka J u olelo, he hoopum kelar wahine, aka, he huaolelo auo mako-na kela e kapaakuai imua o na maka o kekahl wahine,” wahl a Ruka (makai kiu). «Ua hiki loa ia’u ke hoolaio i ka’u mau olelo i hoopuka aku nei,” wahi a ua wahine la. , “Hooiaio ia kau mau oleio, a na’u hei e hoopahu aku i ka lolo o kona poo,” wahl a Pa. <<Ua hoanoe kela kanaka iaīa Iho,” wahi a ka wahine. «Pehea ke ano o ko’u hoanoe ana ia’u iho?” wahi aka makai kiu me ke ano hopohopo ole. « { He makai kela,” wahi a Pa. £( Ae! O kela lauoha eleele ma ke poo kola kauaka, aole- ia o kona lauoho maoli, he lauoho ku-i wale no kela, no ka mea, he lauoho ano pala kona,” wahl a ka wahine. {ī E na keonimana, he mea maalahi wale no kelu. E kauoha ae i kekahi o ko oukou poe e hele mai e huki ae i ua lauoho ku-ila o’u. Oiai, ina he lauoho ku-i io ko’u c like me ka olelo a kela wahīne, aole e nele kahemo ae,” wahi a ka makai kiu hopo ole. £C Pehea, iua e loaa pono he lauoho ku-i lo kou, aiaila pehea oe?” wahi a Pa. “He hookahi wale no hana, kena ae oe ī ka poe kanaka e hele mai a haehae ae la’u a liiīii.” Mamuli o keia mau olelo koa a ka makaī klu, ua meha iho la ke anaina holookoa. Ua kuihe iho la na manao o kela poe he umi a ol imua o keia kanaka hookahi ka mea hoi nona ka umauma ī lalapa mau ia e ke ahi o ka hopo ole. Cf E Euka, ke hoihoi hou mai nei au i ka’u mau olelo. Ua maopopo, aole oe he mea e, aka, o Euka io no oe, ko makou hanau mua ma kela oihana ihiihi. Aole loa he kanaka hewa e hiki ke kupaa o līke me oe, nolaila, aole io no oe he mea e aku,” wahi a Pa me ka leo oluolu. “Ua pau ae la nae kooukou Kuhihewa? Eia nae ka mea maikaī, ho mea pono e hele maī kela wahīne Aole i pau, ■■ — —