Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 134, 14 September 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Ua hoouna aku ka Oīhana Leta ī ko na aina e ma ka mokuahi o ka Poakolu nei, ia 6,457 mau Ieta a me 2,939 mau nupepa. Mahope iho o ka hora 12 awakea Poakalu nei, ua niau aku ka mokuahi “Australia” no Elapalakiko, me ka halihall pu aku ia 49 mau ohua o na ano a pau a me na waiwaī Hawaīl i koho ia ko lakou kumukuai ma ke $47,904.35. Eia ke hoomaamaa mau nei na keiki hoe waapa o na hui waapa Matala a me Healani maīoko o ke awa o Honolulu nei i na ahiahi a mo na kakahlaka o kela a me keia la, no ka hoouahoa ana o lakou ma ka heihei nui e malama ia aku ana e lakou ma ka la 10 o Okatoba aenei, ma ke awa o Puuloa, no ke alualu ana i ka puu dala makana a me ka inoa hooioi he~ ct moho mokomoko no na hui heihei waapa o ko Hawaii Pae Aina. Ua ku mai ma ke awa o Honolulu i ka hora 5 ahiala o ka la 13 o Sepatemaba nel, ka mokukaua hao kila Amerika Piiadelapia, J? he 13 na la holo mai Kalio, Peru mai, nona ka mamao he 5,200 mau mile o ka holo ana mai. 0 ka nui o na tona o keia mokukana, he 5,200; a o kona lilo no ke kapiii wale ana no a paa, he $1,350,000, aole i hui pu ia mai ko ka hoolako ana a me na mea kaua. O ka nui o na aliimoku a me na luina, he 3S0 pau loa. O ka hohonu o kona iwikaele iloko o ke kai i ka wa ihookomo mai ai ma ka nuku o ke awa, he 19 J mau kapual. Ua nui ae oia mamua o ka Bosetona, a e lilo aku ana i moku j adimarala no ka Pakipika. | \ i _____ j i Huhehawa ka hoi ka wehewehe ana a na nupepa anee alii, oia hoi ka Leo a me ka Lei Momi i kamoeuhane a ke alii i kipaku ia aku ai mai kona wahi aku, pela iho la ka ka manao oia moe. Hilahlīa oie na wahi nupepa olaiau a ao hewa i ka : lehulehu, ke ao aku nei ka nupepa ; Kuokoa puka la a me Pae Aina i Huiia. Mai pnni i na ao olalau a huhewa a na anee alii, eia mai ke ola o ka leo o ka Pakipa Akau, oia hoi ke Kuokoa ka mea 1 hana ia ma ke ano kanaka makua, aole e llke me ka hana a kamallī i ka | puka mai o ka pepa o ka Poaumi i j ka Poauwalu. Auwe oukou e ka | Lahui Hawaii i ka hoolohe i ka leo j o na lopa anee alli, me ka maopopo ( ole ia laiia na pomalkai e hiki mai j ana. 1

Ma ka eke leta o ka Poakola aka nei aka mokuahi Aiistralia i hali hali aka ai no Kapalakīko a me na aīna mamao e ae, ī hoounapu īa aku ai he kono ia Prof. Alhen Koehele o AIaraeda, Kaleponi, kela kaaka lapaau kauīaoa o na eleao, kakanl a me ponalo o na laau ulu, e ke Komīsina Jos. Marsden o ka Olhaka Mahiai a me Ululaau o Hawaii nei, e hoolimalima aku ana i kona mau hookauwa ana no ke Aupuni Kuikawa no kona lapaau ana ī na mai o na ululaau a zne na mea ulu, a e haawi aku ana iaia i $5,000 oka makahlki no ka manawa he ekolu makahikī ka loihī, o ka hapaluanae 0 keia uku na ko aupuni e hookaa, a o kekahi hapa na ka Hui Mahiko a me Hoolako Paahana o Hawaii nei, a e hoomaka ka ohi 1ka uku mai Okatoba 1 aku. Ke kalahea mau mai nei na leo o na iopa anee alīl o Honolulu nei a lewalewa na alelo iwaho, puu na maka a hanapilo maoli e hookanaahao aku aī ī ke aluka o na poe puei wale, e hoihoi hou ia mai ana ka Moiwahine I hookuke ia, a ua make loa ka hoohuialna. 0ka oukou wale no ia e kole al na waha, aka eia no nae na papu i ke Aupunl Kuikawa e paa nei awalu malama ka loihī. Nuī ka līlī ona lopa anee alīī e hookokoe al na maka a oioi o lalo. Ua hoka loa na anee alii 1ka haule ana o ko lakou manaolana a me ka hoopunīpuni mau ana i ka lehulehu e hoihoi ia ana ka Moiwahme ma kona wahi i kipaku ia aku al e ka manaokeAupuniKuikawa; aloha oukou e ka lehulehu i ka puni wale i na m&nao huhewa a na nupepa anee alii. Mai hoolohe oukou e na makamaka. I ke uwakea Poakolu aku nei i hala o keia pule i hoolewa ia mai ai iui wahi opeope o ka Holomua a mua iho o Kuapapanui i kanu ia ai, a ua olapa ae ka hamare a ka luna kaelala Mogana i na wnhi paipu a rae na wahi hulilua i hele a kuakea 1 ka la, na koko popopo a me na wuhi opeope welu o ka halepa’u i make kanu o ka Holomua, no lakou na v.*ahi poe law*e kakaikahi e o!o maī :iei ka pīhe ike poho, mamulī o ka iiooko hoomalu walwai i haxwi hi ka pono e ka aha apana no kekahi hoonohohua kepau i uku pakeekee ia, 1 houluulu i konu luhī a piha ke $5S;50, a hoihoi ia na ka Ilamuku ekuai kueLUaaku i ka mea e koho mai ana. Eia nae, ua lilo i aku no ka $12S ia Hoke. Ia manawa i lohe la ai lra huina dala, ua waiho koke ae kekahi mau keiki hoonohohua e ae i ka laua hoopii koi aie I ka aha, na laua na huina j aie he $51.40 a me$-lS.oO. Eia ke aumeume īa ne; na wahi hu- \ nahuna Ililīi helelei iho, a heahn j uku ana la ka hopena. j i i 1 « 1