Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 167, 13 November 1893 — He Moolelo Hawaii [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii

■la makahiki no, 1770, hele aku la o Keoaa Kaahaula ī Hīlo e kaaa ai me Keawemauhili, a ma,ke kaaa ane I Alae, moke aho la o Keawemauhili ia ■ Keoua, a lilo o Hilo, Puna a me Kau īaia. A hooke loa mai la o Keoua me ka hoolawehala ia Elamehameha, a e kaīli ī ko Kamehameha mau moku ekolu nona a pau, a hiki oia ma Waipio, a kohi ka ia na loi kalo o Waipio, a pepehi wale aka olaiko Kamehameha poe makaalnana. A holo kekahi e kii ia Kamehameha i Molokai. A lohe o Elamehameha, ua hoopiha loa ia oia ike aloha no na makaainana, aua hoi aku la o Kamehameha no Maul, a ūa lawe pu aku oia ia Keapuolani a me Liliha Kekuiapoiwa III. kona makuahine. A malaila aku no Hawail, a kau laua ma Koapapaa, Hamakua, a hee o Keoua ia Kamehameha, a noho pio ma Kau, aole no hoi o Kamehameha i alualu hou aka e lawe i kona ola. A lllo holookoa oKawaii a paa loa iaia.* Kaua Elima; Kepuwahaulaula. *a,179l ae, holo mai o KāeokulanTka Mol o Kanai a hui pu me Kahekill" ka Moi o Oahu, a kuka iho la laua e kii e -kaua ia Elamehao KahekilL A holo laua me na-aawaa kaua he nul loa, a pae ma Hana, Maui, a mamuli hoi oke kauiana o Hana ika aina ua lani haahaa,-pil .aku la o Kaeokulani iluna o ka ' puu kaua o Elauiki, a pahu aku- la i kana laau palau i ka lanl, me ka manao ana ©ku aku paha ka lani, a ua pakele mai ku. A mai Hana aka lauaa pae*i Waipio, ma Hamakua, Hawaii, a hoohiolo ia ka paepae kapa o Liloa me ka nioi o Pakaalana, a wawahi ia kipapa o Kahikinaīea. A malaīla aku laua a nee aku na waa kaua a halawal me na waa kaua o Kamehameha ma Hawaii, mawaho o Kohala, a pau loa lakou i . ka luku ia ena waa kaua o Kame- , hameha ma ka moana, a pakele aku laua īa Kamehamoha, a pae olulo i. l MauL Elua mau inoa no keia Kaua, ■ o Kawal ame Kepuwahaulaula. L a pae laua i Maul, ahe mau la lbo, hoi loa aku la o Kaeo a pao i i Oahu, a hoi loa aku la i Kauai. i noho no o Kahekilī ma Lahaina, Maui.

Ko KahekiU haawl ana ia Kamehameha ī ka aina. I ka makahiki 1793, 1 ka malama 0 Sepatemaba, o Mahoe-hope "hoi ia ma ka olelo ako Hawaii, holo hou mai o Kamehameha e kaua hou ia Kahekili, mamuli no oko Kamehameha huhu poina ole do kela hewa no ana i ike ai i na koa o Kahekili ma Hilo. A hui o Kamehameha me Kahekili, hai aku la oia i kona manaopaa no ke kana. A lohe o Kahekili, pane mai la oia me ka waimaka ia Kamehameha, O hoi! e ehf auanei ka iii! hoolohe mai oe a ua uhi kapa eleele, ua kau ka puaa i ka nuku, kii mai 1 ko ama. A komo ke aloha iloko o Kamehameha no Kahekili, no ka mea, ua elemakule no oia. Ua maopopo no īaia, aole e ae mai ana o Kalanikupule e haawi mai iaia i ka aina ke make o KahekilL Aka, no ko * Kamehameha aloha iaia, ua pau wale ko Kamehameha manāo kaua, : a ua hol aku la oia i Hawaii. Kb Kahekili mak^ana. Ika malamax)iuiai,' H. 1794, ua make o Klahokilī ma Ulukou, ma 'Waikiki, Oahu, a hookaawale ia o Kalanikupule -Oahu a pau ka aina i ka alaila * >, , • iij. >5 if hoi mai e like mo ka māamau, Ai ka la 15 iho o. Augate, ua i 3raua ifio la o Kaeo me Ka|āhikui puie ma Kiikui, ; a h1īrpu*laua ma » Kāpalawai, aua kaua, 0 Kaelllua ka inoa . Kekahi mea i hanaia e Kalanikupule, I ka malama o Uekemaha - oia makahiki no, ua komo • mai -ia rkekahi mau moku Pelekane elua ma ke awa o Kou, p Jackoll ka moku, a o Barauna a me Prince Leehoo, o kapena- Gardner, A ua olelo ia, o moku. mua loa i komo i ke awā o Kou. A ike o Kalanīkupule, ua kii aku oia ame kona maa kahuna e luku 1 na kanaka o keia mau moku, a ua nui ka poe I hoeha ia* o na moku, a ua make hol kekahi o na kahuna a me ha kanaka o Kalanikupule. Elaua eono, oia ke kaua i Nuuanu, Iko Kamehameha lohe ana ua make o KaheklII, ua hoomakaukau oīa ia mau la no ka holo ana e kaua ia Kalanikupnle. {AoU ipauO l“" ■ ■ ““V ' . . •