Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 169, 15 November 1893 — KU H0U HAWAII. [ARTICLE]

KU H0U HAWAII.

Aia ma ke Kuea.o ka Hotele Hawall ke puhi ohe a ka Puali Puhi Ohe Aupuni i keia po Poakolu. O na welo a na Kolea Kau-ahua ke pau i kipakula i na aina e, aole 0 ka-lahuī kumu o ka aina. 0 na loaa o ka Hui Alahao a aie Aina oOahu no ekolu makahiki e pau ana i lune 30 i hala akn nei, he $103,210.14. Eia ke hookomola nei na lako kukul uwlla iloko o ka HaleMele Hou a me he mea la, e hoomaka aku ana ka lamalama 1 keia makahiki aku. Apopo hora 1:30 auina la e noho al ka halawai hebedoma mau o na Aha Hooko a me Kuka. 1ka la apopo e upu ia aku nei e ku mal ai ka mokuahi AIameda ma keia awa mai Kikane, Nukīlani a me Samoa mal. A ma ia la no e kukini loa aku ai oia no Kapalakiko Maluna o ka mokukaua ic Piladelapia ” i ka Poalua nei ka Elele Kuhina Willis, aua papahi la mai no kona hanohano na klpu paapaaina ana a kona papu lewa i ke kai Ua hoopai ia o C. B. Maile a me Ki, no ka malama opiuma, imua o ka Aha Apana o Hoaolulu, i ka la 13 o !Noveirīaba, ma ka 3250 oka inoa mua a me $200 no ko ka Inoa hope. Ua piha ka ea i na lono polepolona 1 haku epa la e na anee alii no ka hoihoi ia ae oke aliī. Ua manaka ole no kela poe e houpuupu mai nei, no ka mea oka lakou hana mau no ia iloko o ka umi malama i hala aohe nae loaa pala. Ika wa a ka uila e olapa ana ma na huina aouli i ka la īnehinei, ka wa hoi ana ao e panopano ana ma na lewa nuu, a e hookokohi iho ana ma na ipuka wai o ka mano o Kulanlhakoi, ua Ieba ae la na maka o na kilokilo palaualelo ī piha kuakī a puhalu pahemo pu wale ae la no, “e hooko ia ana na upu ana a ko lakoumaulehelehe ma na alanni a ma na home, oīa ka hoike a ke kilokilo Haulani (Haukae) ī waiho īho nei i ka anoano o ka awahia ma kahi o Eulukikeke, a wikiwiki aku la i ka hol.

Ua oleio ae kekahi hoohul ama 3 o j ke kumu o ka hoihoi ole ia ae o ke ! alii, no ka pokopoko o na pahu hae ! 0 ka poe anee, no ka mea ma ka I holke a na pa kuai papa, aole hoo- j kahi pahuhae ī hlki aku i ka 100 kapual, aia wale no i auwahakika. Ua hoi ae 1 ka Poakahi nel ka nu pepa namu “Hoku Hawaii” aia maluna ae o ka haīe nuī oln o Makinane e ku neī ma ke kīhi akau o na huiaa alanul Papu a me Kalepa. E paiia ana keia nupepa maluna o kona mau lako ponol iho ī kual ia ma Amenka Huipuia a lawe ia maī 1 Honolulu nei no ka hui nana i kukulu ikeia nupepa. v Ua lilo aku ia Chun Mee Hing ka pono hoaaina o ka Hale Keaka Pake i ka Poakahi nei, no ka uku hoolimalima he $250 o ka malama, a ua hiki ke hoopau ia ka hoollmaiima i kela a me keia wa, e makemake ai ke anpuni a me ka haawi ia i manawa kupono e lawe ai ka hoaaina i kona mau lako maluna iho. Aole anei he mau hana puka poeleele aku kekahi- mahope e pue nuī īa nei keia haie e na pake? O ke Komisina i kohoia ai e hele e naaa i ka aina o Waikapu a me ke Kulaokamaomao a e mahele i na mau alna la, ke olelo ia mai nei, ua loaa ka olelo hooholo, eia nae aohe i puka mal nei i ke akea. Aka ua holo aku o Mr. P. S. Dodge o ka Buro Anaaina i fce- ahiahi Poalua nei, no ka mahele analkaainao kela a me keia mea knleana e like me ka olelo hooholo a ke Komisina. Ua ku aenei iluna me ka maalahi ma ke kahua o ka Hale Hana o ka Hui Uila Hawaii, ma alanui Hale Kauila, Honolulu nei, mahope iho 0 ka hora 3 auina la Poalua aku nei, ka puka uahi kaumaha a loihi o ua hale hana uilaneī, malalo o ke kuhīkuhl a me ka hoolala akamai ana a kekahi Hawaii maamaalea haua nona ka īnoa Joe Kela. O ke kaumaha o keīa puka uahi hao, he umi mau tona, a o kona kiekie, he 90 kapuai. Ua haawi ae nei o Mr. John Grunwald, ka haole nona ka halekuai lole ma Wananalua, Hana, Maui, i kona mau waiwal a pau iloko o ka lima o Mr. J. F. Haekfeld, no ka pomaikal o ka poe a pau 1 aie aku ai oia.' Ua olelo ia, o ka nui a kona aie, aia ma kahi o ka $18,000, a o na waiwai io a pau he $19,000. O na hui i komo kukonukonu iloko o ka hoolako ana i kela halekuai, oia ko na hui o M. S. Grinbaum & Co. a ma McChesuey & Sons. Ua hookupu manawalea ae na ekalesia o Kauai i ka Papa Ilawail ma o ka lima la o ke Komite Hoeaeu nona ua lala Rev. E. S. Timoteo a me Kev. J. M. Ezera a me John Wīse, ma ka lakou huakai aku uei la mokupuni, e like penei: Na ekales;a o Waimea, he $24: mai na Keiki Niihau maī, $25; Koioa, $12; Haualei, $10.70; Anahola, $7; Koolan, $6.25; mai a S. Kaīu mai, $6; Kilauea, $4; Kula Sabatī o Koloa, §3; Lihue, $32.05, Hu'ma pau, $130. Ke lilo mai uel hoi ka wanana ana na kekahi anee alil kukulu pahu hae a pakaukau kamano o Ulakoheo no ka wa e hoihoi ia ae ai ka moiwahine Liliuokalani. maluna o ka nohoalii i hookuke ia ai, «ala he elua pnle i koe hoiheila ae ke alii.” O ka ohana hookahi no kela o ka poe e hoomana nei ia Eaala ko lakou akua, aole ia Iehovake Akuaolalo. Ua pukaka ae nei ka paha ka na nupepa anee alii mau wanana, a ua hoihoi ia ae nei a ia Manliawa ka ipu holona hookahi nana e hosiokio.

Mahope Iho o ka hora 4 o ke ahiahi Poalua iho nei, ua hopuia e Kapena Parker a me ka makai Hart o Aki pake kuene o luna oka mokuahī Mikahala, no ka loaa ana aku malaio oka malu oua kuene nei o luna o ka mokuahi, he paiki ili hookomo lole huakai hele, he 27 mau tini Honokaona opiuma ka waiwal oloko, aohe lole. IJa laweia ae ka pake kuene i Kuapapanui e hoopaa ia ai, aka, mamua o ke kani ana o ka hora 5, ua puka aku la ke kuene pake malalo o ka hela he $250, a ua holo kuene aku la no ma ka Mikahala.