Ahailono o ka Lahui, Volume I, Number 16, 28 January 1890 — KA LA. [ARTICLE]

KA LA.

Ua hoaiai aku makou i ka Poaono iho oei, oka hapanūi o na hana kne 0 na alakai oka aoao aupum, aia d<> ia maluoa o na kanaka llawaii ma kftkahi mau kumu, penu: "Ua hauaia kela kenawai koho balota kapakahi no ke kue ana 1 kela a me keia kanaka pakahi i kupono i ke koho balota/' Eia kekahi ano nai ioa e ike ia aku nei, o ke ala a ka aoao aupuni e j hookele nei, he okoa ka iaiou mea i 1 olelo mau ai e hana.a e hooko, a he okoa loa hoi* ka lakou e hookele nui mai nei. Ua ike ia keia ma ke kae maoli ana a ke Kuhina Kalaiaina i kana hooko ame kana hoopouopono ana hoi i ka manao o ke kanawai koho balota, oia no ma kona koho ana iho i tia luiia nana koho balota; aua lelo ae oia imua o ka lehulehu, o kana mau hooko ana i ka mauao o ke kanawai ua pono a uu pololei loa, ua hooko ka oia no ka pono a roe ka pomaikaī ona mea a pau loa. He oiaie ua hoolaha m ae keia mau olelo imua o ka lehulehu. imiia no nae o kekahi mau hana kalai pih aupuni poholale ana i hana iho nei iloko o na makahiki elua 1 hala aku!

Ua wanana e aku makou mamua a hoelaha ia aka imua o Re akea; o ke kahi iuna aupam i hiiinai oie ia apou hakahaka paha, oa hiki loa ke onou ia mai oia kokahi haiia i na makemake o lakou e like me na hai_a a ke Kuhiua Kaiaiaina e hana a e hoopouopouo mai nei i ke kanawaii koho baloti iioko o keia mau ia. tv Ka Mua," u« koho ia na iuna nana koho balota 1 ka poe wale no ana i mauao ai n»> ko lakou aoao. <fc Ka Luao na poe ana \ koho aku ai ke hana nei iakon no ka pono o ka aoao Hooinaemae, a hoopaialeha hoi i na pouo koho o na kanaka Hawaii raa ka aoao o ka lahui. Ua naua pono oie ia na kan*ku i kupono i ke koho aliu Ua oleio ia he mau olelo haoie kupone oie ka ke oleh» ia ma' e na luua naua, i ka manawa a kahi kanakn e hele aku ai e noi e hoopaa ia kona īn a no ke kohō ana i ke aiii.

Pehea ]h e hana ai na kwnaka i loaa ai ka niana koho ali' ? Penei, e hoomanao loa iho oe e ke kanaka i keia; i kou manawa i hoohuahualau ia mai ai i na n ; uau no koa kapono i ke kohoaUi, o kau inea waie no e hana ai o ka no, oia ka mea i kanoha ia e kf^jmawai, a oia no hoi ka mana i na Inna nana koho, aoie o ua niele ano ole a Ukou, aole ioa! Eia iho kekahi mau mea oiaio i haua ia imua o kekahi papa nana o na apa-

oa k'oho o Hooolulunel| i kela pil« ākn neh He elua maa mea no ka aoao \ hale aka e hoopaa i ko luaa mau iooa imaa o ka papa, oo ka pouo koho*ālii -me laoamakaainaiia. Ka mua, he haole, paa kooa me k%

ia mai; ka iaa, he kaoaka llawaii i hele ako do hoi oia oo sa pono a i eiiaa, oia hoi ke alii me iuoamakaainaoa. Mamua ae oae o ka hoopaa ia ana o kooa iaoa iia ninaoioau ia mai la oia e kekahi o oa lai»a a Mr. Eakina i koho ai. Malio paha ua kauoha ia mai uo lakou e hana pela eke Kuhina, aka nae boi, aole peta ka manao a zae ke kanoha ~ke kanawai. Mamuli o aa mea ihoike ia ae nei maluna, ua uieniele ia kela a me keia kanaka Hawai! i i ke koho ba!ota no ka la&ou wahi ioaa h&na, a me ka iakou wahi loaa ponoi iho. Ua hooikaika >ae kekahi o na laea nana a Mr. Kakina, e imi 1 kahi e haulehia ai o ka mana koho alii o £ekahi kanaka, aka nae, aole oia i laoakiia. Aka, eia ka makou ninau, ehia ]a mau kanaka i haulehia mai keia mau mana koho ae mai na nieie ana a na luna uana koho a Mr. Kakina? Ke hoomau nei keia poe i ka hana ana i keiu ano hana imuā o na kanaka Hawaii, i ka manawa pono a lakoa e ise ai he wa maikai ia e ioaa ai he pono no ka aoao oke aapuni. Ua hooia ia mai e koho ana na kanaka a pau i kupono i ke koho alii 1 na moho 0 ka aoao Lahui, a aole lakou e kohe īki aua i na moho oke Anpuni Hoomaemae; a o na poe e mnaa hoohuahualau ia ana e nana a Mr. Kakina, e haule ana lakou mamuli e na hooko kapakahi ia ana o kela kanawai koho balota, a o ko iakon ha* ule ami ua like ia me hookahi balota 01 mu ka aoao o ke aupuni, a aole hoi he heluna no ka aoao Lahui.

Aole loa he wahi manaolani» iki 110 ka iiooko pololei ia ana o na huaolelo ame ka manao o keia kanawai koho balota e keia noho'na anpuni. Ke hooikaika nei keia poe me ko lakou ikaika a pau e pakele ae lakou mailoko ae 6na hoino ja ana a ka lehulehu, a ke hoao nui mai nei e hoike mai imua o ka lehulehu, he kanawai maikai keia i oi ae mnmua o ke kanawai koho bālota o He &u 1 hala aku nei! MamuH ona hooko kapaKahi ana a keia- kanawai e ike ia nei, he mea kahaha loa ia i na manao o na moho o ka aoao Lahui, a eia lakou ke nune nui nei no keia" mea. :

Eia na kanaka kumakaia 1 ka aina a i ko laua lajiui ponoi iho hoi iloko o keīa mau la e ike ia aku nei, oia no o Poepoe a me Kawainui, ke hoolimalima ia nei laua e ke aupuni me ke gula e hano a e hoolaha mai imua o ka lehulehu i na m«a e punihei aku ai kanaka ia aoao me ka palolo o na wahā imua o na kanaka Hawaii oiaio, me na wahi kumuhinu a laua i manao ai e puni aku kanaka, e koho ma ko lakouaoao i keia kau koho balota ae! Ke nianaoio nei makou he mea kupono e hoopiha ia kekahiona oihana aiipuni ma ke koho ana a ka lehulehu, a ē waiho ia aku ana imua o ha Hale Ahaolelo no ka noonoo ana,—Knmu : I Aoao Lahui.