Ke Aloha Aina, Volume III, Number 28, 10 July 1897 — HE MOOLELO HOONANEA. -:NO:- ALANADELA. Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo. -A I OLE- Ka Loea Hookani Hapa o ke Kuluaumoe. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA. -:NO:- ALANADELA. Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo. -A I OLE- Ka Loea Hookani Hapa o ke Kuluaumoe.

I ka paa ana aku oka wahine op»o iioko o ka rumi ilana loa o ua haie ta, na leānaka ekolu i ko lakou mau kapuaf wawae, a iho aku la n» lalo o ko lakou mau rumi moe, no ka hoaumoē ana iho ia koena po. Hoi aku īa ka elemakule no loko o kona rumi moe, a maluna o kona moe noho iho la oia me ka noonoō ana, mai hea mai !a keia wahine onio i lawe ia mai ai e keia mau kahaka. Hoaa iho 1a oia e hoopoina i kona naonoo ana no k» wahine opio, aka, ao!e nae he nalehia aku, a me he wai mapuna la e puapuai mau ae aha iloko

oua, pela oa i;oonoo hke ole e puapnai mau ae nei iloko o kona puuwa, no ka wahine opio i bosp£a ia aku maloko o ka ru(»i. Piha ae la he minute o keia noho oie ana, oiai, kona mau noonoo a pau ke ialau heie la mahope o kela ui a ka aeao pahupahu, a ia m. i lohe ia aku ai kona puana ana as me-ka malie, O, aole e hiki ia'u ke nana maka aku 1 kekahi wahine opio, t loaa e na haawina o ka ehaeha ma'una ona, e hoepakele no au laia 1 na ia he mea e h6opokoie ia.ai o ko'.u mau la r»a keia ilihonua. Ano, ua hoea mai he wahine iloko nei o kuu home i»e na haaw na oj ka poiuo, malalo o ka pakaha ana o ke kapena a nae ka walama moku a'u i piha aloha ai. E hookuu aku ana au iaia. e liwe 1 na haawina kau»aha e keia mau kpuwale. O, ae'e, aole loa au ē nana maka aku laia, e na lani, e mai ia'u roa ka'u hana nui e hoao iei e laweUwe, oia hoi ieo'u hoao ana a'<u e hoopakel? t ke ola makamae o kekahi mea i hoopoino ia. Ku ae la ua elemakule nf i t a ho!o--'holo ae la maloko o kona rumi moe me koaa poo e kulou ana Ualo. me he meu la, e heike okoa mai ?na no, aia be hana nui ke lauwili la iioko o kona puu«a>. Hala ae la be mau sekona o keia ho ! ob«lj ana a ca elemakule !a, ku B>ahe iho la •««, me ka teha ana aku o kona wau inaka i ka paia, uu k »hi a k* uw»ti e kau mai ana, Aohe hpu aku i koe, o ka hora 5:15 keia o ka he eiua waie no h&ra i koe, o ke ao ae no ia»» teeahā bou aku auanei la ua hana lapuwale a koīa m*u kanak."\ maluna 0 ka wahihe ofi<s ao!e e hiki la'u ke hoo*akaha heu iho ma'oko nei, oiai ke!i wahine opie e k»U mai U no kekahi ko kva e hoea aku ana e hoopakek' iaiī. I ka hewki ana ,ac 0 ka e!em»rkijte i kaea kanmHio *o#, w« na kapuai manaaleīe iho ia oia i kooa lumi woe «1% kona liro* e paa ana tit t lekah! pu panapana. I koiu wa i ho#kokoke aku »i i ke akaui pii mhi malie aku '* *'*. R e Imi »»u Miki n» ®i3i

maanei, n» ka nana ana i na ke mea e ae paha kekahi e hoohalua ana iaia. I kona wa i ike ai he mau kuko paiaualelo wale no ia, pit aku la oia no kahi o ka eumi i hoopaa ta at o ka wahine opio. Kikeke aku la oia mawaho. aole nae be leo i pa-e mai ia wa, me ka ikanka i loaa iaia, peku aku la ika puka a noha ae la ia me ka hoonaueue pu ana ae i ka hale holoekoa. A oia no hoi ka wa a ka eīemakule i ike aku ai ika kaua Lusia e' hiolani ana )luna o ka papahele, a me ka hookaulua ole īho, komo aku la oia īloko o ka rumi, a ma ka aoao o ka wahine īloko o ka poino, kukuli iho la oia me ka hoala ana aku. E ka wahine opio e moe nei, e ala ae eia he kokaa nou ua. hoea mai aei hoopakele aku ia oe mai keia wahi aku o ke kupilikii. Kaakaa ae la na maka o Lusia i ka lohe ana ae i keia leo mf lihini, a ike ae ia oia aole keia he mea okoa aku, aka, "o ka elemakule no ia nana lakou 1 hookipa pumehana aku iloko o ka haie.

Eka etem?kule maikai, pehea oe 1 hiki mai nei i anei, ?. pehea oe i lohe ai-he wahine au aia iloko o ka poiha? wahi a Lusia i ninau aku ai. Aohe R*ea nana au i' hoike niai ia mau mea, aka, mamuli o na helehelena kaun>sha e hekau a»a maluna ou i hook<&rrio mai i na mana® hoohuoi iloko o'u nou. A mamua ae o ka pau pono ana ae o keia mau huaolelō ) ka hoepuka ia, aia hoi, ua lobe like aku 1a laua i kekahi mau kapuai wawae e pii mai aqa ma ke aianui pii. O ke kapena puuwai eleele paha keia e pīi mai nei, wahi a ka elemakule i iiooho ae ai, me ka pfta pono ana ae i kana pu panapana. E poino ana oe e ka elemakule maikaj, īna oe e ioaa pono raai ana iloko nei o ka rumi, wahi a Lusia i paoe »?: ai me ka leo hopoLopo. Aole la he iuea no'u e kanalua ai f oiai.ua oi aku k«'u pono e make, matuua o ko'u nana maka ana aku 1 kekahi wahine e hoekaeha ia mai ana oia e'kekahi mau kanaka, Aoie, aole e ka elemakule maikai, e hooJtuu mai no ia u e auamo hookahi 1 ko'u mau eb«eha, a e hoopakele aku boi oe i kou ola ano. E ka wahinē opio i hoehaeha ia, aole loa au e haalele ia oe, no ka mea, ehke «e ka nui o na haawina kaumaha e haiwe la maluna «u, pela no na haawioa kaumaka e hekau nei maluna o'u oou» T keia nianawa, aia «a kapuai wawae o ke kapena ke h&okokoke loa mai la ī ka rumi o Lusia i hoopaaia ai, me ka pu paoapaaa no hoi e paa ana ma kona ltma akau, no ka «akaukau hoi e lawe ae i ke ota o kona e«emu t ka lohe ana aVu o ka ekm*kute ui kokoke !oa m»» na halulu kapuai wa mawaho oka romt a laua e do!io •m, ia wa, rse ka ole. unuhi ae ta oia 1 kekahi palhi, a «ki ae U t na kauk I hoi>pfta ia i»a na ttwa a me na A *teko 0 ka wanawa pokoW wa!e oa tta «noku ae U na kaula 1 hocpit la at ka kaua T s ho» oia ke kc U ht lanakHa 1k r s 1 cl 4

I ka wa i be»o ae ai o na kauU i hoopaa ia ai tna ria lima a me na wawae o Lusia, oia no ka wa i hoea mai ai oke kapena a pane mai ia, me ka leoleakana o ka mea i piha i'ka inaina. Owai keia aeahaukae o ka po i hoea mai nei «loko o keia rumi,*e pane koke mai, t oJe, e lawe koke no au i kona ota. Owau no o Senor3, wahi a ka elf makule i »ane mai ai me ka wiwo ole. Heaha kau hana maloko o keia rumi e ka demaka!e ? I hele mai nei au e hoopakele i keia wahine opio, O, e ka eUmakule lapuwale, aoleioa au e ae e heokoia kou man neouoo laiau, a nolaila, e hookaawale koke aiiu oe mai keia wahi aku, o pau koke kou hanu ana ina ea oluolu o keia ao, Aole ia he mea we'aweh n«»'u ka make, oiai, ua elemakule au, b aole hoi e hoi hou ae ana ko'u mau Ia i ke awai kea, aka, e hoao ana au e hoopakele i keia wahine opio hala ole, mailoko mai o ko oiua mau lima e na kanaka puuwai eleele.

Mamua o ka hooki ana ae o ka eīemakule i kanfe kamailio ana, aia ka lima o ke kapena me kana pu panapana ke leaulona pono la ma ka lae o ka elemakule, me kona manamana hma e kulai aku ana i ke kiko o kana pu. Aka, i ka ike ana o Lusia i keia feulana poino o ka elemakule, lele mai ta oia roe kona mama a pau, a pai ae la i

ka Uraa o ke kapena, oia oo fea wa I kaoi ae oka pu, a lele aku la ka poka, ma kahi hoi he m'iha wa\e no kē kaawale roai ka lae ae o ka elemakule. I ka ike aoa o ke kapena ua hoohoka ia kona manaopuUwai eleele, rae ki hakalia ole. lele mai la oia maluna o ka w&hine, a hopu mai la hoi na ka pua-t o ka kaua Lusia, a kulai aku !a hoi iaia no luna o ka papahele. Aki, e like roe ka anapu ana a ka uwila, pela ka hikiw?we o na lima o ka e)eraakute i hopu mai ai īa Lusia a paa ae ia iaia mai ka hina aoa aku no luaa 0 ka papaHele. Ka keia heohoka hou ia ana 9 ua kapena la i hoooii heu ae 1 kona inaina a e Uke me ka hae o kekahi liona wahine i ka wa e hana ino ia ai o kaoa mau keik , peia ka huhu o ua kapeoa nei i keia «anaw». Lele heu tnai U oia maiuna o ka eiemakule a haawi mat la i na puupuu wela iaia, aka, ua lilo no nae la 1 mea ole 1 ka elemakule» o>ai oiajc hoao aaa aie \a pauaho ole e hoopkkele i ka kaua Lusia. Hali ae la he mau minuie 0 keia hakoko ana a ka elemakule nae ke kapeui m hint aku h laua n& !una o ka a p»a ihō la ua elemakule nes «a--!a!o 0 ke Hpeeīa. Ika tke ans tka elemakute āohe m% wahi e pakf*e t 1* aoi aku ka ikiik& o ke mmua \>na, ia su mvi «4» 1 ae *i me ka ?eo nawiUinili i ka wahme opio pen«i. E ka wahine opio, e hoio ao kau oW «•0» mk% m««, aole t hiki u'u ke h«na hou tku nou + a ta*i hookiumah* no'u, e h»'o, e h«>n> a# kou.oU ano, Ak*, ao'e «ae 0 Luila I ae e haalele | i k« e?e»»k«!e « make. Hoko <s Va Um* |« I» ooUiU, U ou | MMt« 0 ua tv«»> nei. no kekatu |«otca, a 0« ks>tkf 10 u ne E\o4 k«o& I make.nale, <vau>u;. 0 Va kaa ana «lai J'ii» •

i Paa ae la ua LusU n*i.i ke au ■ nai a me ka leo nawaliwaii pane ae lg i oia.penei: i E uhau aaei au i keia au pulumi mai luna o ke poo o ke ? He kumu anei ia e p-kete ai ke ola o kela elemakule puuwai oluolu ? O, e hoao no au e hoopakele rkou ola e ka elemakule ina no he b«peiia ili mai aaa maluna o'u ? Me ka hookaulua ole.iho, holo pololei aku la ua Ltasia aei a uhau aku la • i ke poo o ke kapena, oiai oia e uomi a»a i ka elewakule, me ka mahui mua ole ae, eisf kona poino ua hiki mai. I ka pa pono ana aku o ke āu pulumf maluna o kena po*. oia ka wa i ia ako ai ka manana ana ae o kona lima a hehee aku la no- luna • ko papahele. E ka elemakule maikai, e ala ae aao a e haalele koke iho kaua i ke ; a wahi, oiai ke kaaaka puuwai eleele e waiho aei me kn ooaiuniu, Ae, wahi t ka i pane ae ai Hoao ae la oia e ala mai iluna, aki», .aole nae e hiki, mamuli, o nawaliwalj i Ipaa iaia mai na ljma mai o _ke kapena Modeka. Aole i ku nana j*s'e aku ka kaua Lusia, aka, kolou koke iho la oia ilalo a hoala mai la i ka elemakule, ma keia k:kua ana a ka kaea Lusia, ua ku ae la oia me ke ano kunewanewa, a me ka leo palupalu, pane mai la: .E ka wahine opio, ke aie nui aei au i ko'u ola iloko o ksi poho o kou, liiua, no ka mea, mamuli o kou wiwo ole i pakele ai ko'u ola. Mai hookaumaha i kou noonoo no m mea e ka eiemaknle Senora. o ka'u mea wale ao e loa ne>» e naalele iho kaua i ka hale nei, a mahuka aku no ka hoopakele aoa i k® kaua mau ola. Ae, oia wale no ka kaua hana hope i ko«, no ka mea, a*le loa kaua e ike hou aaa i ka malamalama o ka la ke hoopanee hju aku kaua, m« kahi wa okoa aku. Htuao aku ua elemakule n«i no waho o ka ruml a hahai «ku ia no hoi lea wahme opio nuhope oea, a na kapual pulaaehe e lohe mai ka, malama moku, iho aku .U ao lalo o ke alapu, a i ko laua wa i hoea aiu ai no lalo, oia ao ka wa i h«li mai ai jO ka eknaakale a pane mai la ī ka kaaa Lusia. E iea wahine opio, « hoi aku uo ioko a ka ru»i kookipa o« ke kaii aua iau malaila a hoea aka a owau hoi, « hei« *e an « hpom*fcaak&u i (mu wahi mea ai na kaua ma keia huakai ma«#oi>o ole, Ua pooo» »ak» a ka wah;nc opio i IMne m*i at, a hele aku ia oia uo k*b» « ka iumt hoekipa* e hke me ke

k*uotw * kt clc«*ku!c. , , Hom »ku tt » L*ist* mloke o ii, rtit»i lio k;)», a mt i aoho &c au «••laiui o butu, *t» ua feoofHHw* <4 *<r t« oU ti* *tu i<K> o kekilii me* ««k* . »&Uk" Ko »«© tt U e>ii Hun* * iho il KO'AĀ WMI ''.mik, A OU kC!U *i 1 1 ti< &vk 4«, k* i* iue4 v v k^* 1*««« «k«, o |m ptU i*uufc<tc \ m i»v . ; i o kuu t>Ui »aa*W*t ! IV* V«». *««?, »*«»! ī» i '»*•<? »|U 'ff\ £ e \* n* V^ % * T * »jj|lu ,, \. I w4 lau mu nt »»Y

Me ka aaau ki papa iho la oia ina kaula keleiW a ike ftid la oia. he oia mau no ke kanf hooehoae. ' ' 1 £ haoiiao ana paha oe e kajsea heluftelj» ikauūaea Qaq<u lawe_payj^^» r , piTa hapa t aeile he aKoa ;mea tiana i lāwe mai,'afea, nawma-f lama moku no, mamuli o'leona niai e lohe hoii ika ieo hooehone o ka !*ua Lus»a, , - ' I keia wa a Lusia e hoopapa nei ,i jtgt kTaula o kana pila hapa. oia no' ka rhoea Inai ai o ka elemakūle me kekahi puolo e paa ana ma Eona lima, a e lei ana hoi ma kona. ai kekahi eke ili, a me ka leo piheihoi» pane j»a< l# oiAi • E ka wahiae opio, e holo nawa aho, ua pohala ke kapena v a eia ōia ke iho mai nei ma ke'alapii, m&ka pu paaapaia e paa ana makona lima. Ae, wahi a Lusia, leiae la him i.kaāa pila h*pa ma kona ai, a mama, haalele iho la laua i ka rgaaj hemo'aku la no wah« o ka tiate. Aka, aole no laua i mamao loa aku, ua ike mai la ljiua ika (9al&malaqia o lōko o ka hale i na kukui, me ko laua ike pu aaa mai hoi ikekahi mau kino kanaka e maaloalo aaa,, me he f inea ē hoike c4oa mai ana no, he mau aea ano nui ka laua e huli nei.