Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 22, 28 May 1898 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:— Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:— Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA

o; !• iu Wiaii hoike i loaa mai la i īoaa mhi la i ke keiki op;o, oia kftna i Loouna koke aku ai i kekahi olaua iioko o ua pakaua, a iloko hoi o ka Paalii, me ka lioike pu aku. ua hr pa mai ka opio noho kuahiwi do ka hoopakele ana i ko lakou aiiia a rr ko lakou mau oliana pakahi, A i mea hui e hikiwaweai nahana ua ku kiai iho la ua wau opio nei e]ua ina ka puka. a hoonna koke aku la laua i ko laua mau wahi kanaka kakaikahi no hoike ana aku j na koa Pelekane oioko o ka Paalii, aol« lakou e pono e hikilel», o ioaa auanei ka wa a k«sa poe powa e hoo» makaukau ai no lakou, I ka wa i'lohe ai na koa Pelekane oiaio a pau. nmi ko na pakaua ai Jko loko ponoi iho o ka |Paalii, ua ala mai Ja f!akou me ka lokahi, a hoomakaukau no lakou iho no ka wa e loaa hou aku ai o na kauoha. O keia no hoi ka wa i hoouna ia aku ai o ka opio o ke Kapakila, e lilo oia i AliWkaua nui no na kpa o loko o ka papu, a o kana kauoha ke hooko ia ena mea a pau ; ke hoe* mai ka \va o ka hana, 0 ka oiho hoi ame na wahi kiai puka, hele poiolei aku la 3akou no kahi a \a alii e ai I ookano ana, we kona maopopa ole mai, ua kokoke oia i kona hopena. 1 ko lakon nei kokoke loa aaa aku ma ke anu oke alapii, oia no ka wa o kekahi 9 na koa f o ua alii powa nei i ike mai ai 1 keia poe e hele aku nei. a oia noho kona wa i hoa mar ai e ninau mai. Aka, maniua ae nae 0 ka hiki ana laia ke hoopuka 1 kahi huaolelo, oia no ka wa i paa mai ai 0 kona kani a-i i ka hopu.ia e ka opio, a kiola ia aku la oia no ka mamao o 20 anana a oi aku. A i kona wa i haule aku ai iluna o ka lepo ua pau ke aho, a ua haalele mai la ke ola i kona kino, a ua huipu aku la me na Jpoe kino make o ka poe Pelekane i luku hoouia-' inoino ai. Aole lakou ihookaulua īho i ka pii aua aku noloko o ka halealii, a oiai hoi ua alii powa nei e nono hookohukohu na wahine he lehulehu wale, mamuli hoi o kona nmna aHi ia maff la. I ka wa 1 komo aku ai lakou iloko, ua hele po'olei aku I» ka opio tna ka rumi e hiamoe ana o ua alii powa la, a kikeke aku la ma ka puka

He elua a he ekolu a ia nt*i wnnu- \ wa i kikeko aku ai, okahi ia alm ka nal^k» 1 mai o Va i'umi. ' kalii a ua alii nt\ e iuoc nei. j A rae k» leo i piba i ka maina uft j kahea mai la oia maloko malme ka | niaau m.u, owai oe a heaha kou makemak© g hoala nei i ka hiamo<*, oke rik oun !iVik:'.;uīVui i !>. ft*iī hoi on* alil, ka moa t n. ka mra nona ka iwana a Jnc ka Ii i aia i't;itkauo-UoiO(jk<»a IK'». He.iha ka waiwai <> kau ma« r 1010 hupo i keiamanawa, oiai. ua hoea miii oe i ka hopena o !rou mau la, ka mea hoj au i moeuhane Qjua ole ai, o oe ke akua a ko'u lahui a mfe ko'u mau alii e hoomana aku ai, wahi a kaopio noho kuahiwi i pane nku al Okeia mia olelo welaweia i j>anai ia aku la ma ka aoao'o ka opio,' ua hiki oie ia i ua tnoi nei ke moe ; hou iho ikiia o kona wahi moe- a me ia ano i lele roai ai oia mailuna noai o ka moe a lalau aku la i kana pahikaua a me ka ihe e ku aiia. Wehe oaai la oi& i ka uuKf» s aii hoi, ike mai la oia he keiki opio wa-: le no ka, ka mea nona keia leo e hoala nei i koaa hiamoe. | Ua hooi paumi ia aku ka inaina i | ioaa i ua alii nei mamuā o ka mea hifri iaia ke hana, a me ka leo o ka : mea i piha i ka hehena, oiei hoi ka ; opio e ku kilaklla aku ana imua o | kona aio me ka hemahema, ana e | manao ai, he luahi mua oia na kana pahikaua ke hili oia. A oia kana i pane mai ai, e paie me koa mau iima no ko» oia iho, wahi a na moi nei i pane raai ai' me sa hakalia ole. He wili ane, a he niniu ana no kana p'ahi, aia hoi,' ui Jkofeoke ioa iho ife "aaiuna o ke kania-i o ka ka-; ua opio, rrie ka manao i# ua hoea mai la oia i kona hopena. Aka, eiike me ka paiamimo an,a o ka i'a i eha mua i ka makau ; peia no i hoaui ae ai ke kino q ua opio ia a oia no hoi ka wa i kawumu aka ai ka pahikaua a ua ah'* nei'iluna o ka papahele. A oia no hoi ka wa i pane aku ai o ua opio nei me keia mau oleio hoonaukiuki e ulupuni loa ai ua mei nei i ka huhu. Aia ka hoi ihea kou mana akua au i kuahaua aku ai eoaiuua o ka lahui Pelekane, ka mea hoi au i olelo ai, o oe ke akua e hoomana ia ai e na mea apau. I keia minute, e iiio ana ko/mana ihikapu o ke ano pcgana i mea hoo' ia e ka Doe au i hoomaewaewa ai, a e kauoha aku ana au ia lakou e okioki Hilii ia kou kino. a e hanai ia aku na na ilio pololi o ioko o ke kulanakauhale.nei, i manaio ai ke koko o na keiki opio h«ln ole au i pepehi wale ai. Na k ;ia mau olelo ku i kahoonaukiuki i hoopi'i paunai aku i ka inaina iioko o ka puuwai o ua alii nei, a ka hookaulua hou ole iho, pa-

]»U uiHi la uia i kana ta.iU ;he ma ku] , j « pu o ka kaua A k!s ( uo nii' kaua i knluaaui» ui aoua nu ua Lolu i hala"; aku wei 3 pe!a i3O kaua e ike uei i ke- j ia wo, aole ia he mea na. ka opīo e ■ kuemi ai, oiai, o kona wai au.au la o ka hoopapa :ma ma ua pno a p»u mo k?i i.)'».' 5 luona i;i lak<>u ilio lie j wjka«ii 'na ka lawehnv«; aua ma na m«a i»īli I na tncftkauft, ka mea Lof| uga ahi U i «»oe\i]j; 4 nt; oie ai, e j honlioka ia anaolu, , Klike iio me kana \ linna ai i ka hnuna i'aliikina aua nKi nei, pe'a no oia i nlo a<? ai. a kap; li;]u aku la ka laau i\ie a komo loa aku la iloko oka paia o ka }>aa loa, a ku olphe-j lohe iho la ua a!li hookano nei, oohe ana mau mea make e hoohana hou : aku ai maluni o ka kaua. | A.oia ka ea opio nei i pane aku ] ai, o keia wa, he wa keia nou e hana ' ai i kau ma.u hana a pau, a lia'ae ia | oe c hana uuu na a'no e hiki ai ke hoopakelu i kou ola, i na ia he mi*a hikiia oe. ! A ina aole e hiki ia oe ke pale ae no kou ola, alaila, ke noi aku nei au ia oe e "haawi pio mai ia oe iho iloko o ka poho o kuu lima, rae kou nana hou ole aku he mau kokua kekahi e loaa mal ana iaoe juai waho mai> ma o kou naau paalikoa nui hewahewa la. Na keia mau olelo. a ka opio imua 0 ua alii hookano nei, i hoopii aku i ka maina weln iloko ona, a anehe tnai la oia e hilau i ka kaua opio me ka manao kuhihewa o loaa mai ana iam, akanfse, uft hoohoka ia la raanao ona, oiai, ua palamioio iho la no oia, rao jtona haawi ana aku he hookahi pai mahanahana mahope o kona poo. a kaanini a'na ua A]avina neiilunao ka papahele. I ka hina ana aku o ua moi nei 3 ua pane aku la ka ōpio, ano, e pane mai e ka moi hookano i kuu nohoa'ii 1 na ninau a'u i haawi aku nei ia oe a ina ae 'e, alailn, e hoopaa pio aliu ana au ia oe īleko o kekahi rumi o ka halealii nei I ke kau ana iho o ka leo o ka kaua'opio, oia no ka wa i ala ae ai o ua moi nei a ku iluna, a me ka leo 0 ke ano hehēna, pane mai la oiū penei: Aole loa au e ae e haawi pio maialo o kekahi kanialii, oiai, nohea mai kona wahi ikaika, a mai hea naai nia i auwana hele mai ai, ano i keia wn, e make ana oe ia'u & neia wahi moo. Oia uo &a wa o ua uioi nei i lele aku si maluna o ka kaua opio no ka manawa el'ia, a mara t ua nae o kona loaa āna mai, ua halawaiaku la ka auwae o ua moi nei me ka puupuu wela a ka kaua op o, a haule pahu hou aku laoia iluna o ka papabt'le no ka manawa elua. I ka hina hou ana aku o kona hoa paio iluna'o ka papahule, ua lele ino la oia malunn a kupee iho la oia 1 kana pio e l|ke me ke kupoe ia ana V. S

0 ka hololioioaa, a i ka paa ana o kaoa ua liaalele iho la o;"a iaia uua ia wahi, a iiele uku la oia e liui me kalii ko& kiai puka. laia 1 liala aku ai, ua pohala ae la ke ano poniuniu o ua moi nei, a ike oia ua paa o;a i k© liupee īa, a oia no kona wa i kupaka ae ai me ka manao e henoo; eia nae,na poho. ia manao ona, oia ua paa i ka hipuu polena ia. Oiai oia e noke aua i ke kupaka, i boea hou aku la ka kaua opio me .kekahi koa, a lawe aku la 1 ka laua pio no ka hoopaa ana aku iloko o ka rumi pouli o ka halealii. I ko lakou hooa ana aku ma ka i paka oua rumi pouU la, ua wehe I koke iiku lft kahi ttoa opio i ke pani puka a hookonao aku la i ka laua pioiloko. me ka pane ana aku o ka kaua opio penei: Mai keia h6ra aku a h'ki i ka hora 12 oka la flpopo, e hanu hope loa ai oe i na ea oluolu o keia ola ! ana, a e hookau ia aku ana ka hoot poi au i meeuhane mua ole ni mlu!na oui i uku panai no kau mau ha- | na hoomainoino i hana aku ai maI luna o na opio hala o'e oku« lahui, I a na na ilio pololi o ke kulanakau--1 hale nei e ai i kou mau i'o, a paai I aku la laua i ka pufca. XJa waiho aku o Lunamakaainana McCanaless, he noi iloko o ka Hale e heokaawale ia i $150 no ke kukulu ana i elua mau kia hoomanao no na poe koa i make ai n>a Kalalao, a e waiho | nei mauka o Maemae. ! TJa ike iho mukou maloko oka ' nupopa Avalataisa o ke liakahiI aka Poakahi nei, e olelo ana, ua ipnleae kekahi wahikaikamaliine lnuku nona na he eha | mawaho o Waikiki i ka po Poa- | oiio nei, mahope o kona hooiaaiI ana no mau hoaloha, ua I hoomaikai pu ae la oia »o iiu I Sopauia. Eiou uo ka hoi , o Pl°-

La pau mai nei 1 ,ke. abi .ma Kobe # īapana, ka piokupea Fliafc ~ i kafnaaina ma Honolulu ka pō o 'ka la 50. mahii^. poino 1 loaa iāia. ' ' "