Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 36, 3 September 1898 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane -:A ME KA:- Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo. Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane -:A ME KA:- Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo.

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

Me ki?ia manao i ul* a® ilokoo I kt w& i msop<jpo pono āe fti r,a n>ea a paa no kft he'e kaaliele ana o Ha aln opio mi na wahi ft pau o ke aupuni o Pelekane. ua 'lilo ia he me& nui, Hoopau ia ae la ka malama ia ana o na lealea no ke anaina mare a heokeu ia aku la lakou e lioi no io lakou iuati home ponoi, me ka piha i ka hauoli. A ox«i hoi, ua maoj>opo Joa ka miiu&c.y>h& n r,a ftlii opio no l;a hole ao», aokekahi no hoi paha, oia m&oli no ka manoo ana o ko alii opio e hoolaukanaka i ko«a wahi i Jttaiiau ai we aa makaainana ilihane ponoi o kona aina. Oiai hoi na alii opio e liuliu nei no ka hele ana s eiu hoi ka moi XTilama, ka Aha Kuhina, a ine m hoa j o koija Aliakukamalu, ka nooneo i rio ka ukaii pu ana aka o ka i moi ma keia huakai. | j0e lga iloko o keia no-; lie āna kuk&kuka aua o keia mau t hoa o kona Ahakuka, ua "hooholoia j iho ia, e ukalī pu ka moi ma ka huakai g ea ft'ii opio e hele ai, roa ke ano, oia miluna o ka !ahuikanaka holookoa. A oiai hoi, ua maopopo loa ko na alii opio manao. ua waiho aku la oia i kekahi mau ao ana i kona Ahakuka|no e hoonoho ana i ke aiii opio Alabatj, i mea nana e malama ke aupuni, i ka lakoa wa e kaawale aku ai. Oiai hoi, o ka manao o ke alii opio, he makemake no oia e ukali aku mahope o ka huakai aaahele a kana oaau keiki, a ua lilo hoi i mea pono ole i kona mauao keia mau olelo imua ona. Aka, o ka mea]wale no paha nana | j hoomalielie mai i kona manao, | oia no ke noi maoli ana o ka moi e i noho oia e malama i ke aupuni, ma j o kona ano he hooilina alii no ke , aupuni, a ma i$ ano ua kupono oe | ke noho o mala'ma. | I ka holopono ana o na mea a j pan } oia no ka wa i hoike ia aku a ] ka lohe ialii opio, ua m?,kaukau i ka huakai no ka haaiele ana iho i ke kulanakauhale alii o La<lana, no ka hooko ana aku i ko laua makemake. 0 keia mau lono i lawe ia aku iuiua o na alii opio, ua liio ia i mea hauoli i kolaua manao.

ī 1 | A o keia no hai k% w» i ike ia j ■ »kn fti ke]» & mf l(e>B e 3- ul■ y ana | i feo Ukou Uiau uo ke ka&lieW j ana ms keia ho»kai a nu aHi op ; o. ( Mi k* bora 12 ponoi o - lt*« awak«i» i haālele iho ai ka alii i j } ke kulan»k au hßJe aj īi o lloko b h& Igo ohehu 0 Cn maka in*na e Hllamu ana'ma kela. a me ; keia aoao o ke alohek*. j Oiai ka huakai alii « ae aoA ir>fl M Ip, uh j.i nl;u*ln 1 m keiki iilhune niaku» oU « alualn ] hele m*i *iīr nwhope o ka hu»kal )ali% j O keia leo w*luhia i pse tnai. ra« } ka aoao o na ilii opio» oia riO j ka w» a ke ahi opio i hoohe'i ai i ke poa o k a lio ana e kaū an», a | holo pololei aku 1a ma kahi a na ke-1 Iki ilihune e alualu mai rvti mahope j } o lakou, Me ka naBtt makee kanaka oialo, j ua lele koke īho ai mailuna iho o : kona lio, a haawi aku la i na kokua ( aloha ana no keia poe keiki ilihune t makua ole. Marfmli o kana kauoha, ua hoiiioi ia aku 1a lakou a pau no ka Palii, kahi hoi a kona makuakane alii e haoponopono aua i ke aupuni. Ua hookipa ia mai ka huakai alii iloko o ka ulumahiehlu hui ia e na makaainana ponoi o ka aina, a ua | puka mai hoi mai ko īakou niau le- J h?l«he mai na !?o mahaio he 'uui! ! wate. } I Iloko o ekolii mahina a oi o ke'a I 1 nee malie ana o ka huakai, hoea ■ | aku !a lakou a p«u rna ko lakou ho- | me noho kaahiwi, kahi hoi a lakoli ■ < i haalele iho ai no kekahl mao&wa i hala ae, A oiai hoi e noho malama ia ana li wahi e na makaainana, nolaila, j aole h6 hemahema o ke kina ana aku o ka malihini, (Ja hoolaupai ia ka n<)ho ana oia uka me na poe o ka huakai. e]walea ana i ka oiu kehnu o ka waokelo. He maaawaloihi loako'lakou no ho ana malaila, o ko lakou wa no hoi ia i hoea hou ae ai ma ka lakou huakoi kaahele, ma kekahl mau wahi e ae o ke anpuni. Oiai nae lakou e nee nei ma kfcfe huakai, aia mau na manao make'6 kanaka iloko o ke Keikialii kahi i hoopumehana ai, a o a iaoa i ka wa e hoopuka ia iloko o kekaL: anaina, ua lilo i ( a he mea ®ala, 0 keia kulana i loaa i ke Keiklalii, ua hooi ae ia i kona kaulana ma na wahi a pau o ke aupuni, a ua lilo hoi i mea kaulanaMa keia alaheie huli hoi i Ka home, aole loa i ike ia he mau kupikipikio haunaele iwaena o ko ka 3a- j hui noho ana. j 1 ka hoea hou ana mai i ka Pa- i alii, ua hoohauoli nui ia na mea a pau no ka hui hou lakou iluko o ka maluhia, He hookahi makahiki o ko lakou noho pa ana ma ka Paaln', ua ulu

j aa Ih ka manao i!vko o ke Keikialii | !AU e h*aJela īao laua i ka ! ] noho pu ma m« ka flhci, no "ko J , hiua homo nolio kuahiw'. i A uiAlope )ho o n* kukftt ok'lo | IwiLi aim uiaWL'iia u ka (/h»na o k*. . n«v fll i ?pi<"\ ua apono ja mai la fcarjft noi. I A oiai hoī, oke alahele huli, hoi i i ke kuahiwi, he nīaroao ja a jiafe ka > loihi, noluila, ka§mak«ukftti nva- ' !fi iin i jia lnko ;ti p|poiio ai kn Inua ho» nnn. Mo km mfifeftntcHU 1 iho fti laua ike aloklii no ko U«a hc>me noho kuahiwi, tne k.i 1-iua niau kauwa lawelawe, . 1 fle f»aa r u l« ko lakoi: h(*le ftna ] | ro* keia hoakā?. a hoea aku 1g i ka | hoine noho kuahiwi a laua e noho |^''' : :II« : -|idohftuoīi nui la ka noho ana I o ea alii opio ta« ko laua mau kanaj ka manauli o k* pa kolonahe maī a I ke aheahe kehau'o ke kuahiwi, aa | liJo ia i mea noonanea! ko laua [ 1 iiohō ana. A he mea oiaio hoi, hele loa aka lā e poina na hoomanao ana no fco hua mau makua alli, 'olai hoi ka hapanui oko laua manawa maluna o ka hokua oka lio, no ka hele ana iloko o ka huipea o ka nahelf. I ka piha ana o na he 1 10 oko iaua noho i>u ana, u& lilo na | olapa kuahiwi, na alu k«ihawai, a j 85© na kuahiwi, i ipo aloha na ke | Keikialii. j oke kaikamahiue alii hoi, ua ii- | lo ua pua o ka nahele i hoa kuiiima |pu uona inawa a p*u, a me he j toea la» .o kona hoa kuwili ia i na wa n p»u. Ikekahi kakahiaka kalae malie |o ke kau, aepa aheahe mahe mai | ana hoi na oaniani makani malalo mai o ka la o na laau, ia wa no hoi i haalele iho ai ke Keinialii i ko 1&ua honae malalo o kana hana maa mau, me kona haupu mua ole ae e hoea mai ana he hopena weliweli maluna onn, I kona komo ana aku iloko o ka naele o kekahi ponaha laau e ulu ana, lele iho la oia ilalo a hoopaa iho la i kona lio ma kahi kupono.