Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIV, Number 39, 24 January 1940 — He Kaao No Laieikawai [ARTICLE]

He Kaao No Laieikawai

ra lohe au 5 ko oilkou kaikalna, he poe oukDū no hookahi, ii lie poe koko liwkahi, a e ktkai makaala ana kAahi no kekaM. O mea a loeKahi e oielo ai e hooko auaoel na i><x| apau, I na nt ' niai ka pilikia maluna «> kekahi, »* auamo pu auanel T<eK ! alii; a tio keia kuinu ua nlnau wnu 1 ko kukou kupun&wahine n,« ka ana mai i honie "no ouAou a e liiki al ia oukou "ke noho iloio o ka maluhia e like nie au, aole e lawe kej kahi i kane uana me ae ole aku 0 kekahi poe e ae; a pela no auanei e pono ai ke ano o kb kakou n6ho ana jna keia hope akju." Mamuli o keia nia'u ano, ua hooholo iho la na kailiamahine maliliini; a na ko lakou ]kaikaina muli loa i pane aku no lakou apa,u: "E ke Alliwahine je! ūa hauoli loa inakou no kou hookipa ana aku la ia makou; a hauoll pu nohoi, iio kou lawe ana aku ia inakou i nuui kaikaina uou; a nola|la, e hoolohe no auanel hot makou. H» 1 hookahl wale no mea a ma*kou 'e nol aku nel ia oe; he poe kaikamahlne makou 1 hooiaa ia e ko mau makua. knu mau kauwn,' nial ae oo e hoohauinia ia makou ! xne kekahi mau kanaka, e like me ka niakeiuake o ke alil; nolaila ea, e hookuu mai oe ai makou e niho puupaa e like me ka olelo paa'a ko nnikou mau makua." 0 keia noi a na kaikamahine nialihini ua kupono loa no i*a i ka inaliao • ke Aliiwahine. 1 ka pau āna o ka lakou kukai olelo pu ana me ke Aliiwahine, ua hol nui aku la lakou 110 loko o ka hale o lakou i hoomakaukau ia ;ū. I ko lakou hoea aua aku kela iloko o ko lakou hale» ua kukakuke like iho la lakou i ka lakou uiea e haiiH ui no ka hoolohe atia I ke aluwa'mie, a ua koho hou iho la no fakou i ko lakou kaikaina no ke kukakuka pu ana me ke aliiwahine i ke ano o ko lakou uoho auu aku, e like me ka lakou I hooholo ai. Ma kekahi auinala, a ka wa i ala uiai ai ku hiaiuoe aua o ke Aliiwahlne. holo aku la o Knhalaomapua na e hoolealea I ke Aliiwahine ma ku hookani uua i ka pu ia-i, a hiki i Ika lawn nnu o kona luakeuiake. Tn maiiawa oia ! kamallio aku ai iuiua o Laieikawai, no ka lakou | uku i kukakuka ai me kona mau i kalkuaana, me ka I ana aku, "E ke ialil. ua kaka makou I mea nou e j maluhia ai, nolaila, ua hooliolo mai kou i ko makou inanao, e liooiiio Imakou ia makou elima 1 mao k<w | kiai no kou Halealii, a ma o nia- | kua ia e ac ia ui, a lua o uuakou ia ! e hoole i:i ni. 1 na i hele mai ke- | kahi inea makemake e ike ia oe. a 1 1 na lie kane, a he wal\iue paha, a I na he aui, aoie lakou q.ike ia oc ke ole makou e ae aku; nolaila, ke uoi aku uel hu e ae mai ke alil e like i tno ka makou hooholo .ana," I T o T.Hleiksnvai, "Ke ne aku jnei wau e like me ka oukou mau j īmoaoio, a o oukou no ka yiaInn mn l'aHuli noi a puni." ! Eia nae ka nianao nui o kela pm» j kattamaiiine e liio i kial no ke ulii- | waliiiie, uo ko iakou iuiuiao o pukū Ihou ana o Aiwohikupun i Puliuli, j aiaiia, he laaua ko lakou e kipaku ■ :u i ko iukou euuai. j \V»ho <h<> lakou ma Paliuli. ilojko nae o ko lakou noho ana. aole i iakou i ike i ko iakou luiu ma ia ! r,oho an.i. ; ;010 h,.- i īko iki ji ka mea nana e han?» mas ka )a | ko|j, J£ia wale no ko lakou uuuia\\u ikc ; k.i iukou uiau.uioa ai, i ka manawa e makaiikau al iakou e p«i a», ta umnawu e lawe mui al ua • wauu i Uu iuea ai a lakou* a ua aa ln>sntt no e h v »shoi aku i ku ukaua ke jl»«u ka imina ana, a no keia m<ea, j UH lii-o 0 i'aiiuli i aina aioha loa na Makon. a malalla lakou i noī*o ui a jhik| i ka haunaele ana la HalaaniCMaar.f", ka. :.,ca heiaLeiu. v Iwatho I ke kan)S?l\o anā no na kst | kuahlue «» Aiwi4ilkupua, a uui ka . Alii o keiu Kaao kauuu •tto r.- „s :o koiui |fc«M M Hna m KMuai.) I MOKUNA XIII Mahopo r \o , | M W* «r»a iloko o kn» kai ma» Hm* |«M* « ua waa, * hoK» iUika lo« im jm waA la uiauawa; uol*U«, vui h«!l* ko|M 1»» o Kah*laoinHpuHtiH. r* liooliuii hou na waa I hoi>e uo ka iii.i ai;;i aoie ! 1 rtoh\n-x. na ha.?!rU- Iho ta o Aivohlkupttii i koiwi w «fcl kai koahuie u.vU; io,» « aka ia Atw«htk\u>ua i hv4 aku ai u»ai Uawnii aw aku & hiki i ***&« o Kai'.ī! oVio ,-;Vv. o A. WoMkupi»» I kona tuau luv\naa k ».o *akom hoi «oa aku «m :"o, a K;«u;u„ i«ai oielo aku *•**» 1 Hawail sk« uel W*kon ? »*mfcs**i ia. o hilahila auaiiei au. Uu ka i it K au ua waia i k* !a • .» k*. sin im I oMo m*. ia oukou. o; k« iuvs» e iuu i iiek' aua

o fcnl£r>Ti, a t 'iiluila, o koou" uku ka iuate, aaie kuaa olmau pu, pe)a no au i olelo ai 1 keta poe Hoe waa iw»." Hoi aku la. lakou a Kauai. I keaīoa no kona a punl o Kanai. 1 fea raalcftiilfan ana o na meāftT i ka hooaiakaukau sa, ua keuoha aku la ke alil no ke kii ana aku I na hoa al; una na alii kane wale no, a he hooknhl wale no walilne alil t ae la no ke %ouio pu mhu inal ma kela ahaaina a Alwohlkupua, ola kio o KaHlokalauokekou. I ka la k«ia o ka ahaalna, ua akoakoa maila na hoa-ai a pau i ko. no ia, a ua mākaukau noliol na mea apau, a o kft Awa ko lakou mea'lnu* ina ua ahaaina la. ' ilaniua o ka ai ana o na mea apau, ua lalau like iīio la i na apuawa'o lākou "a Inu "ae l;i. la lakou e paina ana aole loa he ona mai o ka awa. "■> ■ "> ■ -- ■ ■ A no ka ona 'ole o ka wa, hoolale koke ae la ke Alii i kona mau mnnaa awa e mania hou ka awa. īka hooko f& ana o ka makemake o ke alil, laiau ae la na hoa-ai o ke alii, nio ke alii pu i nu apuawa, a iuu hou ae ia. Ma kela iuu hwu hope ana a lakou, tta iho la ka ona a ka awa, a he hookahi nue meu oia aku 0 ka ona, ola no ke A!ii nana ka papaalna, lloko o kela manawa ona ke alii, ua naio oie ka oleiopaa ana i olelo al i kona mau hoexvaa ma ka oioana, aole nae i loheia ma o kana poe 1 papa ai; aka, ma ka waha ponoi no ona i loheia'i kanu iuau olelo huna, ana i kau ai maluna o kona mau hoa holo moaona. Oiai o Aiwohikupua malaio o ka ana a ka awa, ua huli ae Ia ,oia ia Kauakahialii, e nolu» kokoke anu hoi ma koua aoao, a paoe aku la, "E Kauakahiuiii e, ia oe no i kamaiiio uiai al ia makou uo Laieiksiwai, kouio koke iho iu iloko o'u ka makeiuake no ua wahiue la; nolaila, ua hoio aku wau m> Hawaii, u i ka pae aia aua, ua pii koke aku 110 uiau# a maiauiaiama uohoi, puka i uka o Paiiuli. i ka muia aua aku ] ka iiaua i ka hale o ke aliiwahiue, aaie no i kaua mai ko'u iuiahlia; Uu ia mea, hoi mui uei, 1 kuu hoi ana umi, uie keia aianno hoi u ua kaikuuMue o'u ka mea ® ioaa ai, kii ujui uoī, i heie uku uei ka haua «w na kaikuahine a hiki i ka haie o ke aiiiwahine, a hookuu aku lioi! ua iakou ka iiaua ;i haua aku ka j hana, i iiooie wiiie ia uo a pau ua. kaikuahine eha, koe kahi muii loa i o u, o ko u iiiiahiia m> ia iioi mai j j nei, Ue oi uohoi keia o ka wahine i |kupaa nui wale, aoie.oua lua." ] j ia Aiwohikupua e kamaiUo aua j . uo ka iiaakiki o Laieikawai, o iiau- ] ailiki kekaiii e iu>ho ana.uia ka pa- j i paaiua, ke keiki puuk»ni o Man;>, j I iio keiki kaukauaiii uohoi, a aohe j I 'uu i' iuuu aku koua kauaka u'i, | s Vrt ku ae ia oia iluna a kaiuailio j aku ia ia Aiwohikupua, "L'a hawa- j ua aku īa kuu heie aua. Aole uohoi o'u mauaoio ke paiakiki oia; e haawi mai i mauawa uo'u « ku aku ai iuiua oua; aoie uohoi au e kai mailio aku aua iaia, uaua m e iiele | uiui imua o'u a hui maua; aiuiia e j ike īuai uua oukou t uolio aku i maua." I aku la o Aiwoiiikupua, "K Hjiu- | ailiki o, ke makeiuake uei au e hele jaku oe i iiawaii, iua e Uio uiai o | Laieikawai i.i t>e. In» <u u&'u |uo e iioouiui i kekahi uuu kauaka ju»e oe, a ia'u ua waa. a i neie oe I lua aaa au, aiaiia, iiio «ku j jia n»»u Hina ia'u: a i hoi mai oe me i I-aieikawui, alaiia, uou i&au ai- j | i A pau ka Aiwohikupua uia oieio i aua uo koia uwu iu<e«. ia po iho, ] kau *> llauaiiiki uia o ua 1 waa a hoio uuula; aka. ua uui «o 1 aa ia i hiwimla ia m& keia huakaī i hoio moaua. 1 i la hoio aua iuai, ia* i kou i wal*o u Makahattaloa« i uaua i uuū ka haua o iakou, « pio aua ke I auueuue i Kouau* Oinio 4ktt ia ko Knhina o Aiwohiku|ma ia | HiwlUU, "K uaua ot i auu*[Uue V iwo iuaiM n kaO» o tto , «a, a u»a i iaiU a ua iho !n i ka n-anH IhhhuUu" I i umU* uohol o liauaUlkl, | W a»a kou» wnhi noho H«aur i 1 fevkaia la a»a ka auluala, |k«ki uiaua iakoiu i K«aau» u* akvs «;n- o ikawai Bif ua kaiku 14tluUh<e v» Aiwoki|Ltt)»ia i akx o I** Uuii, 1* HauaiUki ; hiki iuai ai, aia ua uui m kauaka i iu«t **» a«a 1 k«4a M u i uui i «u |mi *« uofeoi «HMawua ** Kauakahiain «**> Atwx>hSk« ;lM**, « ua maiMiio UMUU 14* iUa o Koaau uia a uui loa.